Chronische klachten door jeugdtrauma’s

Een moeilijke jeugd door stress in het vroege leven (<18 jaar) verhoogt het risico op chronische klachten op latere leeftijd. In de literatuur staat dit fenomeen bekend onder verschillende termen zoals ‘kindertrauma’ (childhood trauma), ‘jeugdtrauma‘, ‘adverse childhood experiences’ (ACEs) en ‘early life stress’ (ELS).

Stress in het vroege leven

Factoren die stress in het vroege leven veroorzaken zijn onder andere[1], [2]:

• stress van de moeder
• moederlijke onrust
• moederlijke depressie (tijdens en na de zwangerschap)
• moeder die rookt
• drugs misbruik
• fysiek, emotioneel of seksueel misbruik
• verlaten zijn
• verwaarlozing
• voedingstekorten
• toediening van glucocorticoïden (o.a. cortison, prednisolon, prednison)
• tekort aan beweging
• afwezigheid van vader (ook een vader die er fysiek wel is, maar geen emotionele steun geeft)
• gifstoffen
• armoede
• verlies van ouder(s) door overlijden of scheiding
• blootstelling aan familieconflict
• getuigen zijn van huiselijk geweld
• opgroeien in een gezin waarbij genotsmiddelen (alcohol, drugs) worden misbruikt, waarbij iemand mentaal ziek is of een gezinslid in de gevangenis zit

Van deze factoren hebben misbruik en verwaarlozing de grootste lange-termijn impact op de gezondheid. [3]

Moeilijke jeugd komt vaak voor

Veel kinderen worden voor hun 18e levensjaar blootgesteld aan stressoren (jeugdtrauma’s), waardoor zij een verhoogd risico op ziekten later in het leven hebben. Volgens onderzoekers is de aanwezigheid van verschillende kindertrauma’s als volgt:

• emotioneel misbruik, 10%
• lichamelijk geweld, 28%
• seksueel misbruik, 21%
• misbruik van genotsmiddelen binnen het gezin, 27%
• gezinslid met mentale ziekte, 19%
• getuige van huiselijk geweld, 13%
• crimineel gezinslid, 5%
• uit elkaar zijn van de ouders of echtscheiding, 23%

De gevolgen van kindertrauma’s

Kindertrauma’s hebben vergaande gevolgen voor de gezondheid op latere leeftijd. Ze veranderen namelijk de werking van bepaalde genen. Hierdoor wordt je als het ware geprogrammeerd voor een ‘stressvol’ en ‘gevaarlijk’ leven. Dit maakt getraumatiseerde kinderen stressgevoeliger, ook op latere leeftijd. Stress leidt altijd tot een ontstekingsreactie, waardoor deze mensen een groter risico op chronische laaggradige ontsteking lopen.

Stress tijdens de jeugd is een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van bijna alle psychiatrische aandoeningen, waaronder depressie, post traumatische stress stoornis (PTSS) en schizofrenie.[4] Stress in het vroege leven maakt een kind gevoeliger voor stress. Ook op latere leeftijd zijn deze mensen stressgevoeliger. Daarnaast blijkt dat deze mensen 20 jaar later hogere ontstekingswaarden (CRP) hebben dan andere mensen. Dit betekent dat mensen die een kindertrauma hebben meegemaakt op latere leeftijd gevoeliger voor ontstekingen zijn.[5] Verder verhogen jeugdtrauma’s het risico op onder andere[6], [7]:

• Auto-immuunziektes (o.a. Hashimoto, Graves, reumatoïde artritis)
• Alcoholisme en alcoholmisbruik
• Chronische obstructieve longziekte (COPD)
• Foetale sterfte
• Drugsgebruik
• Ischemische hartziekte
• Leverziekte
• Slechte werkprestaties
• Financiële stress
• Risico voor fysiek geweld tegen partner
• Veel seksuele partners
• Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s)
• Roken (op jonge leeftijd)
• Zelfmoordpogingen
• Onbedoelde zwangerschappen
• Zwangerschap bij adolescenten
• Vroegtijdige start van seksuele activiteiten
• Seksueel geweld
• Slechte schoolprestaties

Wat kun je eraan doen?

Gelukkig kun je het een en ander doen waardoor de stressgevoeligheid en klachten kunnen afnemen. Hiervoor kunnen specifieke supplementen en leefstijlmaatregelen worden ingezet. Denk bijvoorbeeld aan stoffen die de cortisolgevoeligheid verbeteren (Rhodiola, Siberische ginseng, Schisandra chinensis, kurkuma, resveratrol en vitamine E) en meditatietechnieken zoals mindfulness. Daarnaast kunnen psychologische interventies zoals EDMR en hypnose helpen om trauma’s te verwerken.

Kortom

Een moeilijke jeugd door stress in het vroege leven verhoogt het risico op allerlei fysieke en mentale aandoeningen. Dit komt omdat de werking van bepaalde genen veranderd, waardoor het kind geprogrammeerd wordt voor een ‘stressvol’ en ‘gevaarlijk’ leven. Deze kinderen zijn stressgevoeliger, ook op latere leeftijd. Zij ontwikkelen eerder een stressreactie die altijd met ontsteking samengaat. Getraumatiseerde kinderen hebben dus een verhoogde kans op chronische laaggradige ontsteking, wat aan de basis van vrijwel alle chronische klachten staat. Door specifieke leefstijlmaatregelen kun je de stressgevoeligheid verbeteren, waardoor ontsteking en klachten af kunnen nemen.

Klik hier om de bronnen te zien

[1] Dube, S. R., Fairweather, D., Pearson, W. S., Felitti, V. J., Anda, R. F., & Croft, J. B. (2009). Cumulative childhood stress and autoimmune diseases in adults. Psychosomatic medicine, 71(2), 243.
[2] Provençal, N., & Binder, E. B. (2015). The effects of early life stress on the epigenome: from the womb to adulthood and even before. Experimental neurology, 268, 10-20.
[3] Provençal, N., & Binder, E. B. (2015). The effects of early life stress on the epigenome: from the womb to adulthood and even before. Experimental neurology, 268, 10-20.
[4] Houtepen, L. C., Vinkers, C. H., Carrillo-Roa, T., Hiemstra, M., Van Lier, P. A., Meeus, W., … & Schalkwyk, L. C. (2016). Genome-wide DNA methylation levels and altered cortisol stress reactivity following childhood trauma in humans. Nature communications, 7, 10967.
[5] Dube, S. R., Fairweather, D., Pearson, W. S., Felitti, V. J., Anda, R. F., & Croft, J. B. (2009). Cumulative childhood stress and autoimmune diseases in adults. Psychosomatic medicine, 71(2), 243.
[6] https://www.cdc.gov/violenceprevention/acestudy/about.html
[7] Dube, S. R., Fairweather, D., Pearson, W. S., Felitti, V. J., Anda, R. F., & Croft, J. B. (2009). Cumulative childhood stress and autoimmune diseases in adults. Psychosomatic medicine, 71(2), 243.

Aanbevolen boeken

Dit e-book scheelt je een consult

Om zoveel mogelijk mensen naar een goede gezondheid te kunnen helpen heb ik een e-book geschreven met meer dan 50 praktische tips. Deze tips zijn bij veel van mijn patiënten succesvol gebleken. Na het lezen kun je direct de eerste stappen zetten en je gezondheid versterken. Je kunt het e-book nu gratis downloaden.