Insulineresistentie maakt je dik, moe en ziek

Je bent vast en zeker bekend met insulineresistentie, ook al weet je niet wat het betekent. Ga maar eens na: je bent ziek, hebt geen energie en kan de hele dag op de bank of in bed liggen. Dat is insulineresistentie. Tijdens koorts is het functioneel, maar als het te lang duurt maakt het je dik, moe en ziek.

Wat is insulineresistentie?

Om dat te kunnen begrijpen moet je eerst weten wat de functie van het hormoon insuline is. Dit hormoon speelt onder andere een belangrijke rol bij het in balans houden van je bloedsuikerspiegel. Na het eten van een maaltijd stijgt je bloedsuikerspiegel. Omdat de bloedsuikerspiegel niet teveel mag schommelen zorgen de hormonen glucagon, (nor)adrenaline, cortisol en insuline voor het in stand houden van een goede balans. Zodra de bloedsuikerspiegel daalt, zorgen de hormonen glucagon, (noradrenaline) en cortisol ervoor dat het weer verhoogd wordt. En zodra de bloedsuikerspiegel stijgt, zorgt insuline ervoor dat het weer daalt. Op die manier wordt de bloedsuikerspiegel onder controle gehouden.

Na het eten van een maaltijd stijgt de bloedsuikerspiegel. Als reactie daarop gaat de alvleesklier insuline aanmaken, zodat de bloedsuikerspiegel weer tot het normale niveau daalt. Dat gaat als volgt. Na de maaltijd stijgt de bloedsuikerspiegel en gaat de alvleesklier insuline produceren. De insuline bindt vervolgens aan de insulinereceptor waardoor er een signaal naar glucosetransporter 4 (GLUT4) wordt verzonden. Als reactie daarop gaat GLUT4 naar de buitenkant van de cel (celmembraan) en haalt glucose (suiker) uit de bloedbaan de cel in. Als gevolg daalt de bloedsuikerspiegel.

Op deze manier hoort insuline te werken. Maar bij insulineresistentie is de cel ongevoelig geworden voor het hormoon insuline. Meestal is dit het gevolg van een langdurig insulineoverschot in de bloedbaan. Vergelijk het met de volgende situatie. Je partner schreeuwt tegen je en dat is vervelend. De eerste keren neem je het geschreeuw goed waar en reageer je erop, maar na verloop van tijd vermindert dit. Je wordt als het ware doof voor het geschreeuw en reageert er steeds minder op. Je neemt het signaal niet meer goed waar.

Zo is het ook bij een langdurig overschot van insuline. In het begin nemen de cellen het insulinesignaal nog goed waar, maar naar verloop van tijd worden de cellen als het ware ‘doof’ voor het signaal dat insuline afgeeft. De insulinesignalering wordt niet meer goed waargenomen. De cel neemt niet meer zoveel glucose op en daardoor blijft de bloedsuikerspiegel langer verhoogd. Dit mag niet en daarom gaat de alvleesklier als gevolg nog meer insuline produceren om de glucose toch nog de cellen in te krijgen. Hierdoor worden de cellen nog ongevoeliger voor insuline (ze worden nog dover) en uiteindelijk lukt het de alvleesklier niet meer om voldoende insuline te produceren om de bloedsuikerspiegel voldoende te laten dalen. Dit is het eindstadium van insulineresistentie en het begin van diabetes type 2.

Insulineresistentie is een overlevingsstrategie

Het is een strategie om de beschikbare glucose (energie) op de juiste manier over het lichaam te verdelen. Op zo’n manier dat organen die op dat moment de hoogste prioriteit hebben de meeste glucose krijgen toebedeeld. Kortdurende, doelgerichte, insulineresistentie van bepaalde organen zorgt dus voor een goede herverdeling van snelle energie (glucose) in het lichaam.

De lichaamsdelen die insulineresistent zijn gemaakt, krijgen geen glucose en zijn daardoor afhankelijk van vetten als brandstof (langzame energie). Hierdoor is er meer glucose beschikbaar voor de lichaamsdelen die op dat moment een hogere prioriteit hebben. Tijdens het derde trimester van de zwangerschap zorgt insulineresistentie er bijvoorbeeld voor dat de glucose naar de foetus gaat. De moeder wordt hierdoor afhankelijk van langzame brandstoffen in de vorm van vetten.

Bij een (laaggradige) ontsteking heeft het immuunsysteem de prioriteit. Insulineresistentie is een slim mechanisme om het immuunsysteem van energie te voorzien.[1] Het immuunsysteem is afhankelijk van snelle energie in de vorm van glucose. Een geactiveerd immuunsysteem heeft veel snelle energie nodig om goed te kunnen functioneren. Het eist veel snelle energie op en dat gaat ten koste van andere lichaamsdelen, zoals de spieren, hersenen, het spijsverteringsstelsel en de voorplantingsorganen.

Het grootste deel van de beschikbare snelle energie gaat naar het immuunsysteem en de rest kan stikken. Want de rest van het lichaam is op dat moment minder belangrijk. Het immuunsysteem heeft de prioriteit, want die moet jou beschermen tegen de indringers en heeft daarvoor snelle energie nodig. De rest van het lichaam wordt daarom afhankelijk van vetten als brandstof (langzame energie). Insulineresistentie zorgt er dus voor dat het immuunsysteem voldoende energie krijgt om goed te kunnen functioneren en om jou goed te kunnen beschermen tegen ziekteverwekkers. Kortdurende insulineresistentie, zoals bij koorts, is dus een gezonde reactie.

Kortdurende insulineresistentie is gezond, langdurige insulineresistentie maakt ziek

Bij een (laaggradige) ontsteking wordt de beschikbare snelle energie door het immuunsysteem opgeëist en krijgen de overige lichaamsdelen, zoals de hersenen, spieren, voortplantingsorganen en het spijsverteringsstelsel te kampen met een energietekort. Hierdoor kunnen ze niet meer naar behoren functioneren en dat leidt in eerste instantie tot subtiele ongemakken, zoals vermoeidheid, geen zin om te sporten, prikkelbaarheid, acné, een verlaagd libido, geheugenproblemen en een verminderde concentratie. Maar op de langere termijn leidt het tot serieuze problemen, zoals overgewicht, hoge bloeddruk, gewrichtsklachten, PCOS, PMS, onvruchtbaarheid, depressie, een langzame wondheling en diabetes type 2. Kortdurende insulineresistentie is dus geen probleem, maar als het chronisch wordt maakt het je dik, moe en ziek.

Kortom

Insulineresistentie is een situatie waarbij de cellen ongevoelig zijn geworden voor het hormoon insuline. Kortdurende, doelgerichte, insulineresistentie is een slimme strategie van het lichaam om de beschikbare snelle energie (glucose) op de juiste manier over het lichaam te verdelen. Op zo’n manier dat de lichaamsdelen die op dat moment de prioriteit hebben de meeste glucose (snelle energie) toebedeeld krijgen. Kortdurende insulineresistentie, zoals bij koorts of in het derde trimester van de zwangerschap is een gezonde reactie. Maar langdurige insulineresistentie zorgt voor een langdurig energietekort van bepaalde lichaamsdelen waardoor zij niet meer naar behoren kunnen functioneren. Dit leidt in eerste instantie tot subtiele ongemakken, maar kan na verloop van tijd tot serieuze klachten en ziekten leiden.

Klik hier om de bron te zien

[1]F.A.J. Muskiet (2011). De evolutionaire achtergrond, oorzaak en consequenties van chronische systemische lage graad ontsteking; betekenis voor de klinische chemie. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2011, vol. 36, no. 4.

Dit e-book scheelt je een consult

Om zoveel mogelijk mensen naar een goede gezondheid te kunnen helpen, heb ik een e-book met meer dan 50 praktische leefstijltips geschreven. Het lezen van dit e-book bespaart je een consult. Door deze tips toe te passen versterk je je gezondheid.

E-book

De basis van herstel

• Naam*
• E-mailadres*
• Email
  Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

P.S. Dit is het eerste artikel uit een serie van 3:

1. Insulineresistentie maakt je dik, moe en ziek

2. De oorzaak van insulineresistentie

3. De oplossing van insulineresistentie