Inhoud van deze blog
Schildklierklachten komen vaak voor. Voornamelijk vrouwen hebben last van een zogenoemde trage schildklier. Dit wordt ook wel hypothyreoïdie genoemd. Het komt ongeveer vijf keer zo vaak voor onder vrouwen dan onder mannen en het risico neemt toe naarmate je ouder wordt.[1] Stress onderdrukt de schildklierfunctie. Een vertraagde schildklierfunctie heeft veel gevolgen voor je gezondheid. Het uit zich in uiteenlopende symptomen van koude handen en voeten tot obstipatie, droge huid, haaruitval en hoofdpijn. Om dit beter te begrijpen moet je eerst wat meer weten over het werkingsgebied van de schildklier.
Taken van de schildklier
De schildklier heeft invloed op iedere lichaamscel. In elke cel bevinden zich receptoren voor schildklierhormonen. De schildklier staat vooral bekend om het verhogen van de stofwisseling. Dit leidt tot een hoger energieverbruik. Maar de schildklier heeft nog meer functies. Het beïnvloed de spijsvertering en reguleert de hartslag, bloeddruk, lichaamstemperatuur en de vrouwelijke hormoonbalans.
Trage schildklier
Bij een vertraagde schildklierfunctie is er een tekort aan het actieve schildklierhormoon T3 ontstaan doordat er problemen zijn met de productie, omzetting of signalering van schildklierhormonen. Vanwege het brede werkingsgebied van de schildklier uit een trage schildklier zich in verschillende symptomen zoals onder andere:
- Moeheid
- Koude handen en voeten
- Droge huid
- Gewichtstoename en moeilijk kunnen afvallen
- Spierkrampen, reumatoïde pijnen, stijfheid
- Depressieve gevoelens
- Obstipatie
- Menstruatiestoornissen, ruim bloedverlies bij menstruatie
- Brokkelige nagels
- Haaruitval en langzaam groeiend haar (je hoeft niet vaak naar de kapper)
- Trage hartslag
- Slecht geheugen, verminderde concentratie
- Traagheid
- Hoofdpijn
De invloed van stress
Veel mensen met een vertraagde schildklierfunctie hebben een lange stressvolle periode achter de rug. Stress onderdrukt de schildklierfunctie, want tijdens stress wordt de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as) geactiveerd. Dit gaat ten koste van de hypothalamus-hypofyse-schildklier-as (HPT-as). Via deze weg wordt schildklierhormoon geproduceerd. Omdat het lichaam zich slechts op één as tegelijk kan focussen, worden de andere assen minder actief. Ze worden onderdrukt.
Het is niet mogelijk om én veel stresshormonen te produceren én veel schildklierhormonen. De HPA-as en de HPT-as lopen elkaar dan namelijk in de weg. Bij stress wordt de HPA-as geactiveerd. Dit leidt tot de productie van cortisol. Als gevolg wordt de productie van TSH onderdrukt. Ook neemt de omzetting van het weinig actieve schildklierhormoon (T4) naar het actievere schildklierhormoon (T3) af.[2]
Tijdens stress is er snel energie nodig en dit wordt verkregen door anaerobe verbranding (zonder zuurstof). Via deze weg wordt er snel, maar weinig energie (ATP) geproduceerd. Het is een korte-termijnstrategie, dus bedoeld voor een korte periode. Oorspronkelijk was deze strategie nodig om de spieren snel van energie te voorzien, zodat je bij gevaar kon vechten of vluchten.
Daarentegen zorgen schildklierhormonen voor langzame, maar duurzame energieproductie via aerobe verbranding (met zuurstof). Dit is een langetermijnstrategie en geschikt voor langere perioden. Via aerobe verbranding kan uit één molecuul veel meer energie (ATP) worden geproduceerd dan via anaerobe verbranding. Bovendien kan vet (de meest energierijke bron) alleen aeroob worden verbrand.
Hoe kan ik mijn schildklierfunctie verbeteren?
Als stress de oorzaak van je vertraagde schildklierfunctie is, dan is ontspanning de oplossing. Er zijn verschillende manieren hoe je voor meer ontspanning kunt zorgen. Ga bijvoorbeeld meer bewegen of sporten. Vooral een boswandeling blijkt erg ontspannend te werken.[3] Verder werkt het luisteren naar muziek en het beoefenen van yoga of mindfulness ook ontspannend. Met mindfulness kun je binnen enkele minuten in diepe ontspanning komen. Er zijn verschillende gratis mindfulness apps, zoals Headspace en de mindfulness coach van VGZ. Daarnaast heeft knuffelen ook een ontspannend effect. Geef je partner, kind of vrienden dus eens een extra knuffel.
Op het gebied van voeding en supplementen kun je denken aan salie(thee), citroenmelisse(thee), valeriaan(thee), magnesium en de omega-3 vetzuren EPA en DHA. Deze vetzuren zorgen voor flexibele cellen waardoor je hormoonsignalering beter verloopt. Hierdoor wordt je stressbestendigheid verhoogd. Daarnaast kun je als quick-win (snel resultaat) adaptogene kruiden inzetten. Voorbeelden hiervan zijn Ashwagandha en Rhodiola. Het ontspannende effect treedt al snel op.
*Supplementen kunnen bijwerkingen veroorzaken en wisselwerkingen met medicatie aangaan. Laat je daarom adviseren door een professional zoals een orthomoleculair/kPNI- therapeut.
Kortom
De schildkier heeft invloed op iedere lichaamscel en daarom leidt een trage schildklier tot sterk uiteenlopende klachten zoals een droge huid, koude handen en voeten, haaruitval, obstipatie, zwakke nagels, moeheid, hoofdpijn en depressieve gevoelens. Een veelvoorkomende oorzaak van een vertraagde schildklierfunctie is langdurige stress. Je lichaam is niet in staat om én veel stresshormonen én veel schildklierhormonen te produceren. De productie van stresshormonen gaat altijd voor de aanmaak van schildklierhormonen. Via verschillende wegen onderdrukt stress de schildklierfunctie. De oplossing is in dit geval meer ontspanning.
Hoe wij jou kunnen helpen
Heb je een auto-immuunziekte en wil je effectief met voeding en leefstijl aan de slag gaan om jouw klachten te verminderen? Dan kunnen wij je op de volgende manieren helpen:
- Klik hier om de bronnen te zien
- [1] https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-schildklieraandoeningen#Achtergronden
[2] Mastorakos, G., & Pavlatou, M. (2005). Exercise as a stress model and the interplay between the hypothalamus-pituitary-adrenal and the hypothalamus-pituitary-thyroid axes. Hormone and Metabolic Research, 37(09), 577-584.
[3] Park, B. J., et al. (2010). The physiological effects of Shinrin-yoku (taking in the forest atmosphere or forest bathing). evidence from field experiments in 24 forests across Japan.
Reacties op deze blog
Yvette
Goedendag,mijn schildklier is traag door langdurige stress.De stress is nu niet meer aanwezig,maar slik al een paar jaar 1,5 tabletjes euthyrox.Kan ik daar nog mee stoppen?
Wat zou ik kunnen doen?
Met vriendelijke groet Yvette.
Viviane
Hallo, ik neem sedert een 4 tal jaar thyroxine 100 mcg voor een traag werkende schildklier.
Sedert april / mei 2021 terug last van slaapproblem en nervositeit. Ik had wel wat familiale problemen waardoor ik veel stress had. Volgens mijn bloedwaarden stond mijn schildklierwaarden goed. Dus werd daar geen aandacht aan besteed.
Volgens iemand die pendelt zou mijn schildklier maar voor 50% werken.
Ik ga sedert een aantal maanden naar een therapeute en zij heeft mij magnesium , vit. B complex en koninginnebrij aan geraden. Ik kan nog minder slapen nog meer zenuwachtig en hartkloppingen ook spijsverteringsproblemen.
Mijn vraag is zijn die producten niet goed voor mij ? Ik heb gelezen dat door inname van magnesium kan het zijn dat de dosering van schildklierhormoonmogelijk gewijzigd moet worden klopt dat? Waarom kan je dat niet altijd zien in je bloed ?
Mvg,
Viv.
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Viviane, als je magnesiumsupplementen gebruikt moet je die minimaal 2 uur vóór of minimaal 4 uur na de inname van schildkliermedicatie innemen. Magnesium kan namelijk de opname van schildkliermedicatie (levothyroxine) verminderen, waardoor je schildklierwaarden kunnen ontregelen. Ik weet niet of die producten goed of niet goed voor jou zijn. Als je het idee hebt dat ze een negatief effect op je hebben, laat ze dan een aantal weken staan en kijk wat er met je symptomen gebeurt.
margriet smit
Hoi ,
Kan langdurige stress uiteindelijk Hashimoto worden ??
Ruud Rotteveel Auteur
Hoi Margriet, een auto-immuunziekte ontstaat waarschijnlijk nooit door 1 factor, maar altijd door een combinatie van factoren. Stress is één van de risicofactoren.
Silvia
Hallo,
al 19 jaar heb ik een zwelling van mijn schildklier, bloedonderzoek laat zien dat ik schommel met pieken en dalen maar binnen de norm. Ben destijds in een jaar 30 kilo aangekomen huisarts doet er allemaal niks mee, ik ervaar veel lichamelijke klachten die gelijk zijn aan schildklierproblemen. Nu ben ik recent verhuist na 20 jr in een monumentaal huis te hebben gewoond met veel onderliggende problemen aan en In het huis, en sinds ik in het nieuwe huis woon neemt ineens de zwelling die ik al jaren had af. Hoe kan dit?
Kan een slecht onderhouden monumentaal huis met, tocht, schimmel, houtrot, verzakking etc ook zorgen voor schildklierproblemen?
Ruud Rotteveel Auteur
Hoi Silvia, ja dat kan zeker. Daarnaast hebben oude huizen vaak waterleidingen waar zware metalen vanaf kunnen komen, waardoor ze in het drinkwater terecht komen.
Polly
Beste Ruud,
Duidelijke info over de 2 assen en dat de een de werking van de ander zo onderdrukt.
Kan het zo zijn dat na langdurige stress (laten we zeggen 10 jaar ) de schildklierwerking zo negatief beïnvloed dat er uiteindelijk schildklierkanker kan ontstaan?
Oftewel is er een wetenschappelijk bewijs dat er een relatie is tussen langdurige stress en schildklierkanker?
En is de schildklier daarbij continu traagwerkend of zijn er soms ook periodes waarin de schildklierwaarde in het bloed goed zijn, (bv er zijn even enkele weken ontspanning voordat de nieuwe stress weer begint )maar de cortisolwaarden toch nog zijn negatieve invloed heeft?
Vriendelijke groeten,
Polly
Ruud Rotteveel Auteur
Hoi Polly, ik ben geen expert op het gebied van schildklierkanker. Persoonlijk denk ik dat stress één van de oorzaken van kanker (en vrijwel van alle gezondheidsproblemen) is, maar ik heb nu geen literatuur in mijn database hierover. Zodra de stress afneemt en de HPA-as tot rust komt, zal de HPT-as weer actiever worden en zal er weer meer schildklierhormoon geproduceerd worden. Hoe lang dit precies duurt is niet bekend bij mij.
Siem
Kan het zo zijn dat depressie een schildklierontsteking kan veroorzaken?
Ruud Rotteveel Auteur
Nee, schildklierproblemen kunnen wel een depressie veroorzaken.
Kim
Als ik het zo lees is het dan inderdaad mogelijk dat een te trage schildklier door flinke stress periode tijdelijk kan zijn en weer weg kan trekken door de stress zoveel mogelijk aan te pakken?
Mvg Kim
Ruud Rotteveel, MSc Auteur
Dat klopt, Kim. Door stress te verminderen komt de HPA-as (bijnieren) tot rust en wordt de HPT-as (schildklier) weer actiever.
Juliëtte Rutten
Erg leerzaam bovenstaande info!.Ik vind t alleen jammer dat de overige info via een (weliswaar gratis) e-book verkrijgbaar is en niet via een papieren boek.Dit omdat ik geen e-reader heb,het vermoeiender is om naar een verlicht scherm te kijken met beperkte energie) maar bovendien omdat ik door schildklierklachten makkelijker info kan verwerken via een papieren boek (even lezen, weer wegleggen , weer verder lezen als de concentratie weer even toereikend is).
Ruud Rotteveel Auteur
Bedankt voor je compliment, Juliëtte. Mogelijk ga ik later nog een fysiek boek over schildklierklachten schrijven.