Laaggradige ontsteking ligt aan de basis van bijna alle chronische klachten

Veel mensen lopen rond met (vage) klachten als vermoeidheid, prikkelbaarheid, depressieve gevoelens en een laag libido. Volgens de huisarts en specialist is er niets aan de hand, want er zijn geen afwijkende waarden in het bloed te vinden. Dat klinkt voor veel mensen logisch, maar dat is het niet. De klachten zijn er niet zomaar. Er is iets aan de hand, maar wat?

Laaggradige ontsteking

In bijna alle gevallen is er sprake van laaggradige ontsteking. In de wetenschappelijke literatuur wordt dit ook wel low grade inflammation genoemd. Laaggradige ontsteking is een continue lichte activatie van het immuunsysteem. Dit betekend dat het immuunsysteem continu aan staat. Maar waarom?

Drie opties

Bij gevaar wordt het immuunsysteem geactiveerd. Het immuunsysteem kan op drie manieren reageren, namelijk met milde immuunreactie, een heftige immuunreactie of een overreactie. Een voorbeeld van een milde immuunreactie is laaggradige ontsteking. Een heftige immuunreactie is bijvoorbeeld koorts of een ontsteking als gevolg op een bacteriële infectie. Bij sepsis kan er een overreactie van het immuunsysteem ontstaan waardoor er zoveel schade wordt veroorzaakt dat het tot de dood leidt.

Een heftige immuunreactie heeft als doel om ziekteverwekkers te doden. Daarentegen heeft een milde immuunreactie niet als doel om ziekteverwekkers te doden, maar om ze onder controle te houden. Door het vermenigvuldigen van de ziekteverwekkers te remmen, wordt de schade die zij kunnen aanrichten beperkt.

Wat bepaalt de intensiteit van de immuunreactie?

De hersenen besluiten hoe sterk het immuunsysteem gaat reageren. Dit besluit hangt af of de kosten van dat besluit opwegen (kleiner of gelijk zijn) tegen het voordeel van de reactie. Een heftige immuunreactie kost veel energie en richt veel schade aan. Terwijl een milde immuunreactie minder energie kost en ook minder schade aanricht.

Een heftige reactie is niet altijd gewenst. Het immuunsysteem hoort alleen toestemming voor een heftige reactie te krijgen indien het lichaam ook in staat is om deze reactie op tijd te beëindigen. Gebeurt het beëindigen van de reactie niet op tijd, dan kan de dood het gevolg zijn.[1]

Voor het tijdig beëindigen van een immuunreactie zijn onder andere de omega-3 vetzuren EPA en DHA essentieel. Deze vetzuren komen voornamelijk voor in vis en in schaal- en schelpdieren. EPA en DHA worden omgezet in resolvines en protectines die in staat zijn om een ontstekingsreactie te stoppen.[2]

Voor het kiezen van de juiste immuunreactie wordt er eerst bepaald of het lichaam de capaciteit heeft om een heftige immuunreactie tijdig te beëindigen. Zo ja, dan kiezen je hersenen voor een heftige reactie. Zo nee, dan kiezen de hersenen voor een milde reactie en ontstaat er laaggradige ontsteking. Aangezien de meeste Nederlanders te weinig vis en schaal- en schelpdieren eten, hebben zij een tekort aan de omega-3 vetzuren EPA en DHA die nodig zijn voor het beëindigen van een immuunreactie.  Ze krijgen daarom geen toestemming voor een kortdurend, heftige immuunreactie en ontwikkelen daarom een langdurende laaggradige ontsteking.

De gevolgen

In eerste instantie merk je niets van een laaggradige ontsteking, maar op de lange termijn leidt het tot (vage) klachten. Zolang het immuunsysteem zich rustig houdt, verbruikt het ongeveer 23 procent van de ruststofwisseling (BMR). Een inactief immuunsysteem is goedkoop, maar een actief immuunsysteem is duur. Zodra het immuunsysteem wordt geactiveerd kan het energieverbruik oplopen met wel 9 tot 30 procent van de ruststofwisseling (BMR).[2]

Bij een chronische laaggradige ontsteking is het immuunsysteem continu licht geactiveerd. Hierdoor verbruikt het immuunsysteem flink meer energie (kcal). Dit zorgt ervoor dat de energieverdeling in het lichaam verandert.

Omdat het actieve immuunsysteem meer energie nodig heeft zal het meer energie naar zich toe trekken. Dit gaat ten koste van andere organen. De benodigde energie wordt als het ware ‘geroofd’ van andere organen. Meestal van ‘dure’ organen (die veel energie verbruiken) zoals de spieren en de hersenen. Het immuunsysteem maakt deze ‘dure’ organen insulineresistent. Dit betekent dat zij ongevoelig worden voor insuline, het hormoon dat betrokken is bij de opname van suikers in de cel. Dit wordt ook wel insulineresistentie genoemd.

Als gevolg zijn deze organen niet meer goed in staat om suikers (energie) op te nemen en krijgen zij vervolgens te kampen met een energietekort. Ze worden verwaarloosd en kunnen niet meer naar behoren functioneren. Bij de darmen leidt dit bijvoorbeeld tot een verlies van eetlust. Een energietekort bij de vrouwelijke voortplantingsorganen zorgt voor een verminderd libido en onvruchtbaarheid. Vermijding van lichaamsbeweging is het gevolg van te weinig energie voor de spieren, en depressie en sociale isolatie is het resultaat van een tekort aan energie in de hersenen.

Ondanks je in eerste instantie niets merkt van een laaggradige ontsteking, leidt dit op den duur tot verschillende klachten en ziektebeelden. Chronische laaggradige ontsteking ligt aan de basis van bijna alle typische Westerse ziektes die met het metabool syndroom samenhangen.[2] Laaggradige ontsteking speelt een rol bij allergieën, chronische pijn, uitputtingsziekten (bijvoorbeeld fibromyalgie), hart- en vaatziekten[3], ontstekingsziekten van de darm[4], psychische aandoeningen (bijv. depressie), auto-immuunziekten (bijv. psoriasis)[5] en sommige vormen van kanker.[6]

Kortom

Klachten zijn er niet zomaar. Vaak ligt laaggradige ontsteking aan de basis van deze klachten. Het lichaam kiest voor een milde immuunreactie omdat het niet in staat is om een heftige immuunreactie tijdig te kunnen beëindigen. Voor het stoppen van een ontstekingsreactie zijn onder andere de omega-3 vetzuren EPA en DHA nodig. Veel mensen hebben hier een tekort aan omdat zij te weinig vis, schaal- en schelpdieren eten. Een tekort aan de omega-3 vetzuren EPA en DHA is een belangrijke oorzaak van laaggradige ontsteking.

Klik hier om de bronnen te zien

[1]Ruiz-Núñez, B., Pruimboom, L., Dijck-Brouwer, D. J., & Muskiet, F. A. (2013). Lifestyle and nutritional imbalances associated with Western diseases: causes and consequences of chronic systemic low-grade inflammation in an evolutionary context. The Journal of nutritional biochemistry, 24(7), 1183-1201.
[2]F.A.J. Muskiet (2011). De evolutionaire achtergrond, oorzaak en consequenties van chronische systemische lage graad ontsteking; betekenis voor de klinische chemie. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2011, vol. 36, no. 4.
[3] Ridker, P. M., Danielson, E., Fonseca, F. A., Genest, J., Gotto Jr, A. M., Kastelein, J. J., … & Nordestgaard, B. G. (2008). Rosuvastatin to prevent vascular events in men and women with elevated C-reactive protein. New England Journal of Medicine, 359(21), 2195.
[4] Fasano, A., & Catassi, C. (2012). Celiac disease. New England Journal of Medicine, 367(25), 2419-2426.
[5] Serafini, G., Pompili, M., Seretti, M. E., Stefani, H., Palermo, M., Coryell, W., & Girardi, P. (2013). The role of inflammatory cytokines in suicidal behavior: a systematic review. European Neuropsychopharmacology, 23(12), 1672-1686.
[6] Coussens, L. M., Zitvogel, L., & Palucka, A. K. (2013). Neutralizing tumor-promoting chronic inflammation: a magic bullet?. Science, 339(6117), 286-291.

Dit e-book scheelt je een consult

Om zoveel mogelijk mensen naar een goede gezondheid te kunnen helpen heb ik een e-book geschreven met meer dan 50 praktische tips. Na het lezen kun je direct de eerste stappen zetten en je gezondheid versterken. Je kunt het e-book nu gratis downloaden.

P.S. Dit is het eerste artikel uit een serie van 4:

1. Laaggradige ontsteking ligt aan de basis van bijna alle chronische klachten
2. Kenmerken van laaggradige ontsteking
3. De oorzaak van laaggradige ontsteking
4. De oplossing van laaggradige ontsteking (en bijna alle chronische klachten)