Inhoud van deze blog
‘Alle symptomen van een traag werkende schildklier zijn aanwezig, maar volgens de arts is alles in orde omdat mijn bloedwaarden goed zijn.’ Regelmatig krijg ik dit te horen. Daar klopt toch niets van? Symptomen liegen niet. Als iemand symptomen heeft, dan is er iets aan de hand. Maar waarom is dat dan niet in het bloed zichtbaar? Waarom is er geen afwijking in de schildklierwaarden te zien? Deze vragen worden in dit artikel besproken. Om het goed te kunnen begrijpen is het handig om eerst te weten hoe de aanmaak van schildklierhormonen in zijn werking gaat.
Productie van schildklierhormonen
De productie van schildklierhormonen komt op gang zodra er voldoende energie aanwezig is. Door te eten krijgt het lichaam calorieën binnen en wordt er energie in de vetcellen opgeslagen, waardoor zij groeien. Het groeien van vetcellen is een teken dat er voldoende energie aanwezig is. Als gevolg wordt het hormoon leptine geproduceerd. Leptine geeft aan de hypothalamus een signaal dat er voldoende energie aanwezig is en dat er schildklierhormonen geproduceerd mogen worden.
Als reactie daarop maakt de hypothalamus het thyrotropin releasing hormone (TRH) aan. TRH stimuleert vervolgens de hypofyse om het thyroïd stimulerend hormoon (TSH) aan te maken. Op zijn beurt stimuleert TSH de schildklier tot de productie van de schildklierhormonen thyroxine (T4) en trijodothyronine (T3). Ongeveer 80 procent van de schildklierhormonen die in de schildklier geproduceerd worden bestaat uit T4. Deze vorm is nauwelijks actief. De overige 20 procent bestaat uit T3. Dit is het meer actieve schildklierhormoon.
Om het nauwelijks actieve T4 te activeren wordt er één jodium atoom vanaf gehaald. Op die manier ontstaat het actievere schildklierhormoon T3. Voor dit proces is voldoende selenium, zink en ijzer nodig. Als de omzetting van T4 naar T3 goed verloopt, en er voldoende T3 aanwezig is, wordt de stofwisseling (energieverbruik van organen) verhoogd. Ook wordt de productie van TRH en TSH geremd, zodat er geen overschot aan schildklierhormonen ontstaat. Dit wordt het negatieve feedbackmechanisme genoemd. Naast de omzetting naar T3, kan T4 ook in reverse T3 (rT3) omgezet worden. Dit is een normaal proces en zorgt ervoor dat een overschot aan T4 wordt voorkomen.
Door bepaalde omstandigheden kan de productie van rT3 toenemen, terwijl de productie van T3 daalt. Bijvoorbeeld bij uithongering, een operatie [1], (laaggradige) ontsteking, stress[2], leverproblemen, bepaalde medicatie of een tekort aan voedingsstoffen zoals jodium, selenium, ijzer, zink, vitamine B3 en de omega 3-vetzuren EPA en DHA[3]. Deze situatie staat bekend onder de termen Euthyroid Sick Syndrome (ESS), Non-thyroidal Illness Syndrome (NTIS) en Low T3 Syndrome.
Het is een situatie waarbij de schildklierfunctie zelf in orde is, maar waarbij de werking van het schildklierhormoon T3 verstoord is. Dit komt omdat rT3 de werking van het actieve T3 tegengaat. Het probleem ligt dus niet bij de schildklier zelf, maar bij de weefsels waar T4 in rT3 wordt omgezet. In tegenstelling tot vrij T3 verhoogt rT3 de stofwisseling niet. Als gevolg blijft de stofwisseling laag en kunnen er symptomen van een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) ontstaan, ondanks de schildklierfunctie zelf dus in orde is.
Welke bloedwaarden worden er standaard gemeten?
Bij het vermoeden van een traag werkende schildklier wordt standaard het TSH (thyroïd stimulerend hormoon) gemeten. Ook wordt in de meeste gevallen vrij T4 (FT4) gemeten. Bij een verhoogde TSH-waarde en een verlaagde FT4-waarde is de schildklierfunctie vertraagd.
Waarom is de bepaling van TSH en FT4 te beperkt?
Wanneer zowel TSH als FT4 goed zijn gaat men ervan uit dat er ook voldoende van het actieve FT3 aanwezig is. Hoewel dit meestal klopt is dat niet altijd het geval. Het weinig actieve T4 moet nog in het actievere T3 worden omgezet en dit gebeurt niet altijd voldoende. In sommige situaties zijn de TSH en FT4 dus goed, terwijl de FT3 te laag is. Als gevolg ontstaan er symptomen van een trage schildklier.
Welke bloedwaarden zou je moeten meten?
Voor een goede diagnose is het belangrijk dat er zowel naar de symptomen als naar de resultaten van het bloedonderzoek gekeken wordt. Voor een goede diagnose is naast de bepaling van TSH en vrij T4 ook het meten van vrij T3 nodig.
Waar kun je FT3 laten meten?
Vraag eerst je arts of endocrinoloog om FT3 te laten meten. Als je arts of endocrinoloog dit niet kan (wegens protocollen) of niet wilt (omdat hij/zij er het nut niet van inziet), kun je de FT3 test zelf online bestellen via Bloedwaardentest.nl. Je kunt daar vrijwel alle bloedwaarden aanvragen. Je kunt ook zelf een pakket van bloedwaarden samenstellen en vervolgens een offerte opvragen. Via de post worden de bloedbuisjes en instructies opgestuurd. Met dit pakketje kun je naar een officieel prikpunt bij jou in de buurt gaan om bloed te laten prikken. Binnen enkele weken ontvang je de uitslag.
Klik hier om bloedonderzoek te bestellen
Kortom
Normaal gesproken produceert de schildklier voornamelijk het nauwelijks actieve schildklierhormoon thyroxine (T4). Vervolgens wordt T4 in het actievere schildklierhormoon (T3) en in reverse T3 (rT3) omgezet. Bij het vermoeden van een trage schildklier wordt meestal alleen TSH en FT4 gemeten. Wanneer deze goed zijn gaat men ervan uit dat er ook voldoende FT3 aanwezig is. Meestal is dit ook zo, maar in sommige gevallen niet. Soms zijn de TSH en FT4 normaal, terwijl de FT3 te laag is. Als gevolg ontstaan symptomen van een trage schildklier. Het meten van alleen TSH en FT4 is dus eigenlijk te beperkt bij mensen die restklachten ervaren ondanks normale waarden van TSH en FT4. Voor een goede diagnose zou in dat geval ook FT3 gemeten moeten worden.
Klik hier om bloedonderzoek te bestellenMeer weten over bloedonderzoek?
In mijn workshop Schildklierklachten Verminderen leer je hoe de schildklier precies werkt en wat de verschillende bloedwaarden inhouden. Je leert je eigen bloedwaarden te begrijpen en ontdekt hoe je klachten kunt verminderen. Klik hier voor meer informatie.
- Klik hier om de bronnen te zien
- [1] Madison, L. D., & LaFranchi, S. H. (2018). Non-thyroidal Illness Syndrome. In Pediatric Endocrinology (pp. 403-417). Springer, Cham.
[2] Nadolnik, L. I. (2011). Stress and the thyroid gland. Biochemistry (Moscow) Supplement Series B: Biomedical Chemistry, 5(2), 103–112.
[3] Dr. Leo Pruimboom & Daniel Reheis (2019). Word weer mens: de terugkeer van de homo sapiens.
Reacties op deze blog
Marie-Louise
Hoi
Mijn tsh is 3,7 en t4 is 15,4.
Ben depri en bang.
Volgens mij kloppen de waardes niet.
Anneke
Ik had voor 4 maanden geleden een ct scan laten maken ,er zat een bultje van anderhalve cm maar goed aardig zelfs geen kanteling er om ,ook echo gehad ,schiltklier waarders waren allemaal goed,pas weer gevraagt voor bloed prikken schiltklier,maar heel vreemd ik heb maar uitstralingen in mijn hals ,klopt daar maar en soms nobel waar ik met sliken last van heb ,soms voel ik het niet ,maar vaak wel ik ben dood moe alles geeft aan de klachten van schiltklier probleem ,waar om zegg ze dan alles is goed.
F. Smit
Een 6 jaar geleden is er bij mij trage schildklier/hashimoto geconstateerd. Bijna 2 jaar geleden ben ik uitgevallen met een burn-out. Een halfjaar geleden heb ik wat aangepast in mijn voeding en ben ik gestart met biocheck (trainen en herstellen o.b.v. Je hartslag). In het afgelopen halfjaar ben ik van 125mcg naar 100 mcg levothyroxine gegaan. Drie maanden geleden waren mijn waarden goed. Nu heb ik wederom het gevoel alsof ik teveel medicatie binnen krijg: hoofdpijn, duizelig, afvallen, constante trek. Een halfjaar geleden heb ik al gevraagd of de huisarts mijn t3 wil prikken, maar hij weigert dit, hij ziet het nut hier niet van in. Zelf denk ik namelijk dat ik door jarenlang stress mijn bijnieren heb uitgeput en dat daarna mijn schildklier aan de beurt was. Nu ik mij beter voel, kan ik tenslotte ook afbouwen met medicatie.
Nu mijn vragen:
– Wat is een goede reden zijn om mijn huisarts te overtuigen toch die t3 te prikken?
– is mijn redenatie plausibel over: stress, bijnieruitputting en tenslotte trage schildklier?
Bedankt!
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
T3 is waardevol om te prikken als je TSH en FT4 normaal zijn, maar je toch symptomen ervaart van een trage schildklier. Stress zorgt voor een hogere cortisolproductie en dit kan de productie van T4 en de omzetting naar T3 verminderen. Bij Hashimoto is het immuunsysteem ontregeld en valt het je schildklier aan, waardoor deze beschadigd en ontstoken raakt en waardoor het op een gegeven moment niet meer voldoende schildklierhormonen kan produceren. Stress kan bijdragen aan het ontregelen van het immuunsysteem en kan ontstekingen bevorderen.
Marieke
Mijn TSH is al jaren rond de 1. Nu is ook t4 gemeten en is 8. Over 2 weken weer meten volgens de huisarts.
Symptomen: ik heb een knobbel op mijn schildklier met een deel cyste (3,5 cm -waarvan en een vast deel (2,4 cm). Ik ben sinds 20 jaar ruim 25 kilo aangekomen en de laatste weken 5 ineens. Broze nagels en droog haar, super moe.
Nu lees ik dat bij een traag werkende schildklier de TSH vaak hoog is en t4 laag. Wat zegt het dat het bij mij beide (te) laag zijn? En hoe groot is de kans dat t4 over twee weken weer “goed” is?
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
TSH wordt door je hersenen geproduceerd. Normaal gesproken maak je meer TSH aan als je FT4 te laag is. Als dit niet goed gaat, dan kunnen je hersenen mogelijk niet voldoende TSH produceren.
Zie: https://vgtcursus.nl/schildklierfunctie-interpreteren/
Daar staat:
Als zowel het TSH als de T4 dezelfde kant uit gaan, beide te hoog of te laag, dan is de oorzaak buiten de schildklier gelegen. In deze situaties wordt de TSH-afgifte beïnvloed door een andere factor.
Bij een te hoge productie kan dit bijvoorbeeld een TSH-producerend adenoom zijn (TSH-oma).
Aan een te lage productie ligt vaak hypopituïtarisme, een disfunctie van de hypofyse, ten grondslag.
Rosina
Goedendag
Heb vraag ze hebben al paar keer mijn bloed geprikt maar ze zegen dat goed is maar blijf maar klachten houden lijken toch veel op trage schildklier problemen wat moet ik doen? Kan ik nog iets vragen waar ze op zouden kunnen prikken? Huisarts neemt me zo niet echt meer serieus
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Hi Rosina,
TSH, FT4 en T3 prikken. Als die goed zijn, dan liggen je klachten niet aan de schildklier. De kans is groot dat je klachten dan door voeding (overgevoeligheden, ongezonde voeding) en leefstijl (stress, tekort slaap en beweging) worden veroorzaakt.
Mo
Bedankt voor deze informatie. Ik worstel al heel lang met gezondheidsklachten. Een deel hiervan wordt veroorzaakt door allergisch astma dat slecht onder controle te houden is. Echter, er zijn ook een aantal klachten die ik erg op schildklierproblemen vind lijken: extreem moe, energieloos, bijna te moe om arm op te tillen of trap te lopen, constant koud, mistig in hoofd, wazig zien, vocht vasthouden, pijnlijke menstruaties, kortademig, moeite met slikken, spierpijn, slechte nagels, moeite met afvallen terwijl dat vroeger geen probleem was (ben 37, dus dat zal ook gaan tellen). Het zit in familie, en heb over de jaren bloed geprikt. Steeds binnen de normale waardes, maar wel zie ik een stijgende lijn: begonnen met 1.2 TSH en nu op 2.5. FT4 is daarbij altijd rond 14 gebleven. FT3 wordt niet aangeboden. Heeft het zin om hier toch op te prikken? En als de FT3 waardes buiten de marge zouden vallen, zijn artsen dan bereid om naar een behandeling te kijken? Of kan er iets totaal anders aan de hand zijn?
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Hoi, ik zou je aanraden om je schildklierantistoffen (anti-TPO en anti-Tg) te laten meten. Soms hebben mensen al een auto-immuunreactie tegen de schildklier (Hashimoto), maar zijn de schildklierwaarden nog normaal. In deze situatie kun je wel al klachten van een trage schildklier ervaren. Verder zou ik je aanraden om ontsteking te meten (hs-CRP en ferritine). Chronische ontsteking staat aan de basis van enorm veel chronische klachten. De kans is klein dat je een tekort aan FT3 hebt, maar je zou het altijd even kunnen checken. De bloedwaarden kun je eventueel zelf bestellen op de volgende website: https://www.bloedwaardentest.nl/partners/revolutionair-gezond/?ref=ruudrotteveel
Simone
Mijn klachten worden steeds erger. Echter TSH is goed. Dat was 1.2 en afgelopen jaren gezakt naar nu 0.83. Echter de klachten zijn passend bij een te traag werkende. Heb hartkloppingen – hartritme stoornissen, mijn nieren zijn 81, vreselijk moe, onrustig, hele lage bloeddruk en lage hartslag en word met de dag erger. Van 1 op andere dag obstipatie, slecht slapen etc. Mijn moeder heeft ook een te traag werkende schildklier en heeft in verleden ook diverse keren onderzoek gehad, maar kwam het er ook niet uit. Tot het opeens wel zo was. Zal ik nu dan toch nog eisen dat ze ook FT3 onderzoeken en de T3?
Volgende week krijg ik nog wel 2 dagen een hartkastje om te kijken of het idd. hartritmestoornissen zijn.
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Hoi Simone, ik zou je dan aanraden om FT3 te laten meten, maar ook de schildklierantistoffen anti-TPO en anti-Tg. Sommige mensen ervaren alle klachten van een trage schildklier, terwijl de TSH en FT4 normaal zijn. Deze mensen hebben dan soms wel verhoogde schildklierantistoffen. Het lijkt erop dat dit de voorfase van een trage schildklier is.
Kc
bij mij zijn meerdere keren bloed geprikt omdat ik dacht dat mijn schildklier niet goed werkt, haaruitval en nog allerlei rare klachten. Mijn moeder en mijn zus hebben ook een schildklier probleem, maar mijn huisarts zegt dat ik niets mankeer , haaruitval is omdat ik ouder ben 53 zegt hij. Ik geloof er niets van.
Jojo
Mooi en helder artikel!
Sinds mijn zwangerschap drie jaar geleden heb ik allerlei lichamelijke klachten. De huisarts denkt long COVID, de poh denkt een burn out. Alhoewel er wel stressoren zijn (langdurig lichamelijk klachten en wel doorgaan) en ik ook COVID heb gehad, denk ik zelf aan Hashimoto. Mogelijk getroffens door zwangerschap, stress en voedingstoestand door coeliakie. Alle ooms en mijn vader hebben Hashimoto. Nu ben ik getest met TSH 6.2 T4 14.8 als resultaat. De tweede keer met TSH 2.9.
Mijn klachten zijn vocht vasthouden, vermoeidheid, pijnlijke gewrichten, koud, uitgeput bij inspanning, traag, slechter zicht, soms paar dagen juist opgejaagd en zweterig.
Ik wil mij graag testen op antistoffen maar de arts geeft aan dat de t4 goed is en er geen reden hiervoor is. Maar dit is toch een momentopname? En hoelang duurt zo’n moment van afwijkende waarde? Ofterwijl, wanneer is het juiste prikmoment?
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
In dat geval kun je zelf anti-TPO en anti-Tg bestellen via: https://www.bloedwaardentest.nl/partners/revolutionair-gezond/?ref=ruudrotteveel
Je schildklierantistoffen kunnen al verhoogd zijn, terwijl je schildklierwaarden (TSH en FT4 of T4) nog normaal zijn. In zo’n geval zit je in het beginstadium. Je TSH geeft inzicht in de hormoonproductie van de afgelopen weken. Je T4 geeft inzicht in de hoeveelheid T4 op dat moment. Dit kan schommelen. Hoe snel/erg kan ik niet zeggen. Je schildklierantistoffen kun je op elk moment meten.
G.
Tja, hier hetzelfde probleem:
Sept. 2018 is mijn linker schildklier verwijderd want er groeide een gezwel in (puncties: verdachte cellen) Gelukkig bleek er geen kanker in te zitten en hoefde ik niet aan de medicatie en ook niet terugkomen bij het ziekenhuis. Zes weken na de operatie de bloedwaarden gemeten van de overgebleven SK-helft: alles binnen normale waarden. Kort daarna ging mijn haar ineens erg uitvallen en nu sinds een week of 6 a 8 zwelt mijn schildklier op na het eten en heb verder de hierboven genoemde klachten als van een trage schildklier. Dus eerste actie ondernomen: weer bloedprikken.Vandaag de uitslag: TSH-1.9/ T3 4.7/T4-14,7.Dus nog steeds alles binnen normale waarden. Nu kan ik wel een afspraak maken met de huisarts, maar ja, wat kan die ermee?!
Zelf heb ik wel het gevoel dat de schildklierstoffen e/o vitamines etc. weleens uit balans kunnen zijn, maar of onze dokter daar wat mee aan kan vangen…?
eke
Naar aanleiding van een bloedonderzoek is mijn TSH 6.3 en vrije T 4 14.3. krijg geen medicijnen. Bij vorige bloedonderzoeken was de TSH ook al verhoogd, in september was het 5. Nu heb ik wel allerlei vage klachten, de ergste is zeurende buikpijn. Maar geen moeheid, energie genoeg. Wel maak ik mij snel zorgen en ben vaak koud/bleek. Wat is uw advies, de huisarts adviseert om over 4 maanden het bloed weer te prikken. En is buikpijn ook iets wat te maken heeft met trage werking schildklier? grs. Eke
Ruud Rotteveel Auteur
Ik zou de temperatuur test van dr. Barnes doen, zie https://www.revolutionairgezond.nl/traagwerkendeschildklier/trage-schildklier-temperatuur-test/
Dit geeft een indicatie van een trage schildklier. Daarnaast zou ik fT3 laten meten. T3 is het meer actieve schildklierhormoon. Het kan zijn dat je T4 onvoldoende in T3 omzet.
Buikpijn kan door van alles veroorzaakt worden. Als je wilt kan ik je helpen bij het uitzoeken van de oorzaak(en) en een persoonlijk maatplan voor je maken. Via de volgende link kun je een consult inplannen: http://www.revolutionairgezond.nl/contact
Eke
Beste Ruud,
Bedankt voor de snelle reactie. Ik ga de test van dr. Barnes doen. Kijken wat daar uit komt. Mocht blijken dat het wijst op een vertraagde schildklierfunctie ga ik zeker contact opnemen met mijn huisarts en vragen om een nieuw bloedonderzoek. Ook voor de fT3. Over het consult, dit houd ik nog even in beraad. Wellicht kom ik nog terug met de uitslag van de test.
Eke
Anja
Barnes is een goeie – als de huisartsen wisten wat het is. mijn huisarts doet er niets mee, ach mevrouw, dat u het koud heeft is normaal met uw gewicht. Ach mevrouw, 36.4 (overdag) is een normale temperatuur. Ach mevrouw, het kan niet dat u s’ochtends maar 35.6 heeft (soms wel 34.8).
Kim
Kan ik door jaren vitames en mineralen tekorten (maagverkleining gehad) traagwerkende schildklier kunnen hebben nu? En kan dit door het aan te vullen weer stabiliseren? Plus.. ik blijf afvallen ondanks normaal eten. Raadsel?
Groetjes Kim.
Ruud Rotteveel Auteur
Kim, je kunt inderdaad een trage schildklierwerking krijgen als je tekort voedingsstoffen (waaronder vitamine D, jodium, selenium, zink en ijzer) binnenkrijgt voor de productie en omzetting (van T4 naar T3) van schildklierhormoon.
Louise
Ik was juist op zoek naar deze informatie. Zeer verhelderend. Bedankt!
anja
mooi geschreven daar heb ik wel wat aan
Ruud Rotteveel Auteur
Dank je, Anja.
Fay
Hi, ik heb een te snelle schildklier en de kilo s vliegen er aan hoe kan dit, ik gebruik geen suiker , zout , snacks etc. Veel water .2 ltr. eet voor de rest gezond !
Willie
Mijn bloedwaarden zijn steeds goed maar ben inmiddels 20 kilo aangekomen en krijg steeds meer problemen zoals dikke klieren en jeuk
Ruud Rotteveel Auteur
Dan gaat er iets mis, Willie. Als je wilt kunnen we dit samen uitzoeken. Via de volgende link kun je een consult aanvragen: http://www.revolutionairgezond.nl/contact
brendy
Wat is goed? Is deze tussen 0,5 en 2 want dat is goed.