Inhoud van deze blog
Bij veel mensen met de ziekte van Hashimoto (trage schildklier) werken de hersenen niet optimaal. Zelfs nadat de schildklierwaarden weer op peil zijn gebracht met schildkliermedicatie, ervaren velen nog steeds een verminderde hersenfunctie en een verminderd psychisch welbevinden.[1]
Veel mensen met de ziekte van Hashimoto hebben last van:
- Brain fog (hersenmist)*
- Angst
- Depressie
- Hoofdpijn
- Geheugenproblemen
- Concentratieproblemen
- Chronische mentale vermoeidheid
- Gevoeligheid voor prikkels zoals licht, geluid en geur
*Kenmerken/symptomen van brain fog zijn:
- Het gevoel wat je hebt als je in de nacht, terwijl je diep slaapt, wakker wordt gemaakt
- Moeite met focussen, gesprekken volgen/voeren en te lezen
- Wartaal spreken, niet op woorden kunnen komen, niet goed op gesprekken kunnen reageren
- Vergeetachtig zijn
- Niet helder in hoofd zijn
- Futloos en vermoeid zijn
Bij sommige mensen is het zo erg dat ze genoodzaakt zijn het aantal werkuren te verminderen of om zelfs helemaal te stoppen met werken. Maar gelukkig kun je bovengenoemde hersenproblemen meestal vrij snel (grotendeels) oplossen. Verderop lees je hier meer over.
Omdat eerdergenoemde symptomen niet altijd verdwijnen na het behalen van normale schildklierwaarden, hebben de hersenproblemen dus niet altijd te maken met een tekort aan schildklierhormoon.
Maar waar hebben hersensymptomen dan wel mee te maken?
Ontsteking van de hersenen, ook wel neuro-inflammatie genoemd.
Hashimoto en ontsteking van de hersenen
Het is aannemelijk dat hersensymptomen bij Hashimoto vaak worden veroorzaakt door een ontsteking van de hersenen. De medische term hiervoor is neuro-inflammatie. Dit is gebaseerd op het volgende:
In zeldzame gevallen van Hashimoto treedt Hashimoto encefalopathie op. Encefalopathie betekent ‘zieke hersenen’. Het woord Hashimoto wijst op de samenhang met de ziekte van Hashimoto. Bij Hashimoto encefalopathie richten de anti-TPO antistoffen zich niet alleen tegen de schildklier, maar ook tegen de hersenen. Dit betekent dat het immuunsysteem ook de hersenen aanvalt.[2] Het feit dat Hashimoto encefalopathie effectief behandeld kan worden met ontstekingsremmende medicijnen (glucocorticoïden), bewijst dat de hersenen hierbij ontstoken zijn. Dit is de eerste aanwijzing dat er bij Hashimoto sprake kan zijn van neuro-inflammatie, ofwel ontstoken hersenen.
Hashimoto encefalopathie is zeldzaam, dus de kans dat je dit hebt is klein. Meer voorkomende situaties die een verband leggen tussen zowel Hashimoto als neuro-inflammatie zijn:
- Lekkende darm
- Verstoorde darmflora – samenstelling van darmbacteriën
- Cytokines – ontstekingsstofjes die door het immuunsysteem worden gemaakt
- Verstoorde cortisolfunctie – verlaagde cortisolproductie of verminderde gevoeligheid voor cortisol (cortisolresistentie)
- Verstoorde bloedsuikerbalans – verhoogde of juist verlaagde bloedsuiker
- Oxidatieve stress
Deze mechanismen zijn zowel bij Hashimoto als bij neuro-inflammatie gevonden.
De aanwezigheid van neuro-inflammatie bij Hashimoto wordt ondersteund door een onderzoek uit 2018. Daarbij vonden onderzoekers dat muizen – dit zijn zoogdieren, net als mensen – met Hashimoto ook ontstoken hersenen hadden.[3]
Microgliacellen
Microgliacellen zijn de immuuncellen in het brein. Onder normale omstandigheden voeren ze nuttige functies uit, zoals het opruimen van rommel. Dit verandert wanneer ze overactief worden. Als microgliacellen te actief worden stimuleren ze ontsteking, waardoor neuro-inflammatie kan ontstaan.
Als gevolg daalt de energieproductie in hersencellen, waardoor het uithoudingsvermogen van het brein vermindert. Dit kan zich uiten in het snel moe worden tijdens het lezen, autorijden of het uitvoeren van mentale taken. Ook kan het tot depressiviteit leiden.
Verder kan neuro-inflammatie op de lange termijn leiden tot het afsterven van hersencellen en het ontstaan van hersenaandoeningen.[4] Om overactiviteit van microgliacellen – en dus neuro-inflammatie – te voorkomen is een gezonde bloed-hersenbarrière van belang.
Bloed-hersenbarrière
De hersenen worden tegen de buitenwereld beschermd door de schedel en de bloed-hersenbarrière. Deze barrière beschermt de hersenen van binnenuit tegen mogelijk gevaarlijke stoffen (gifstoffen en onverteerde eiwitten) en ziekteverwekkers (bacteriën en virussen) in het bloed.
De bloed-hersenbarrière is de grens tussen het bloed en de hersenen. Deze barrière bestaat onder andere uit de cellen die zich aan de binnenkant van de bloedvaten in de hersenen bevinden, samen met hun verbindingen – de tight junctions. De tight junctions houden de cellen aan elkaar vast en op die manier vormen ze gezamenlijk een barrière tussen het bloed en de hersenen.
Afbeelding aangepast van: Obermeier, B., Daneman, R., & Ransohoff, R. M. (2013). Development, maintenance and disruption of the blood-brain barrier. Nature medicine, 19(12), 1584.
De bloed-hersenbarrière functioneer als poortwachter en laat alleen selectief de noodzakelijke stoffen door. Daarentegen worden stoffen die mogelijk schadelijk zijn tegengehouden. Op die manier beschermt de bloed-hersenbarrière tegen indringers en ontsteking in de hersenen.[5] Het is namelijk zo dat als de bloed-hersenbarrière beschadigd (lek) raakt, onverteerde eiwitten – van onder andere gluten en zuivel (caseïne) – ziekteverwekkers en gifstoffen de bloed-hersenbarrière kunnen passeren. Als gevolg worden de microgliacellen geactiveerd en ontstaat er ontsteking (neuro-inflammatie), waardoor de hersenfuncties verminderen.
Symptomen van neuro-inflammatie
Neuro-inflammatie is in verband gebracht met allerlei hersenklachten en hersenaandoeningen, waaronder:[6], [7]
- Hersenmist (in Engels: brain fog)
- Onheldere gedachten
- Moeite met concentratie
- Verminderd geheugen
- Trage en gevarieerde mentale snelheid
- Mentale vermoeidheid
- Moeite met concentreren na maaltijden
- Gevoeligheid voor geluid, geur en licht
- Alzheimer
- Parkinson
- Depressie
- Schizofrenie
- Angst
- Chronische pijn
- Fibromyalgie
- Multiple sclerose (MS)
- Beroerte
Kortom
Helaas verminderen hersenproblemen niet altijd door het gebruik van schildkliermedicatie en het behalen van normale schildklierwaarden. Een tekort aan schildklierhormoon is dus niet de enige oorzaak van een verminderde hersenfunctie bij Hashimoto. Een belangrijke oorzaak van verminderde hersenfuncties bij Hashimoto is neuro-inflammatie, ofwel een ontsteking van de hersenen. Dit kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Vaak door bepaalde voedingsmiddelen, maar ook leefstijlfactoren kunnen een rol spelen. De oorzaken verschillen per persoon.
En nu?
Symptomen zoals brain fog kun je vaak (grotendeels) oplossen met aanpassingen in je voeding. Deelnemers van mijn Auto-Immuun Programma merken vaak al binnen enkele weken een vermindering of oplossing van brain fog. Klik hier om te lezen wat je van het programma kunt verwachten.
P.s. Wist je dat nieuwe dingen leren ook goed is voor je hersenfunctie? Waarschijnlijk kost het je in het begin energie, maar op de langere termijn levert het zoveel meer op. Je moet dus even door de zure appel heen bijten.
- Klik hier om alle bronnen te zien
-
[1] Wekking, E. M., Appelhof, B. C., Fliers, E., Schene, A. H., Huyser, J., Tijssen, J. G., & Wiersinga, W. M. (2005). Cognitive functioning and well-being in euthyroid patients on thyroxine replacement therapy for primary hypothyroidism. European journal of endocrinology, 153(6), 747-753.
[2]https://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/ontsteking/hashimoto.php#:~:text=Encefalopathie%20is%20het%20medische%20woord,schildklierziekte%20krijgt%20een%20Hashimoto%20encefalopathie.
[3] Cai, Y. J., Wang, F., Chen, Z. X., Li, L., Fan, H., Wu, Z. B., … & Zhu, D. F. (2018). Hashimoto’s thyroiditis induces neuroinflammation and emotional alterations in euthyroid mice. Journal of neuroinflammation, 15(1), 299.
[4] Datis Kharrazian (2013). Why isn’t my brain working?
[5] https://www.hersenstichting.nl/dit-doen-wij/voorlichting/werking-van-de-hersenen/bloed-hersenbarriere/
[6] Lurie, D. I. (2018). An integrative approach to neuroinflammation in psychiatric disorders and neuropathic pain. Journal of experimental neuroscience, 12, 1179069518793639.
[7] Datis Kharrazian (2013). Why isn’t my brain working?
Reacties op deze blog
Inge
De linkt werkt niet meer? Kan iemand me hiermee helpen?
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Hi Inge, bedoel je de link naar het Online Hashimoto Zelfhulpprogramma? Dit programma is niet meer los te bestellen. Je krijgt hem nu gratis als bonus bij mijn Auto-Immuun Programma. Zie: https://www.revolutionairgezond.nl/programmas/
Danielle
Hi Ruud, kan het ook zo zijn dat een bi-polaire aandoening invloed heeft? Enorme pieken en dalen (manisch en depressie) hebben (ik heb Hashimoto)…
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Danielle, bi-polaire aandoening is een gevolg van verstoorde mechanismen, net als brain fog. Het is geen oorzaak.
Jeyan
Hoi Ruud,
Ik heb zeker weten neuro-inflammatie (alle symptomen in sterke mate), maar heb nog geen resultaat geboekt met o.a supplementen en adviezen.
Weet jij of een neuroloog iets kan betekenen voor je bij neuro-inflammatie? Al is het klachtenvermindering.
Bedankt en gegroet
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Jeyan, dat weet ik niet. Dat zou je aan een neuroloog moeten vragen.
Henk
Hoi Ruud,
Helpen glucocorticoiden tegen elke vorm van neuro-inflammatie?
Ik wil graag flink vermindering van mijn klachten en ik heb al veel interventies (supplementen) geprobeerd en geen resultaat.
Kan ik dit ook bij mijn huisarts vragen?
Groetjes,
Henk
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Henk, glucocorticoïden helpen niet altijd bij ontstekingen. Je kunt er ongevoelig (resistent) voor zijn. Ik denk dat veel artsen niet weten wat neuro-inflammatie is. Neuro-inflammatie kan alleen door sommige wetenschappers gemeten worden. Er zijn nog geen testen voor de gemiddelde arts beschikbaar. Glucocorticoïden worden niet zomaar voorgeschreven i.v.m. bijwerkingen die het kan hebben.
Claudia
Vraag;kan een ontsteking van een wortel van mijn kies ook de oorzaak zijn van brain fog,ik heb nl bijna geen gevoel in mijn kaak door een operatie 10 jr geleden ,en sinds vorige week is de wortel schoon en de kaak drukt niet meer van binnenuit en ik word weer helderder en minder moe,in mentale zin ,deze ontsteking zat er al meer als een half jaar en ik kreeg er pas last van toen deze door het tandvlees heen kwam,nu sinds 5 dgn begin ik echt op te klaren,zoals ik het noem,en het voelde de afgelopen maanden als een depressie,geen levenslust ,gewoon geen puf
Kan dit de oorzaak zijn geweest?
M vr gr Claudia
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Claudia, ja, ontstekingen – van waar dan ook in het lichaam – kunnen neuro-inflammatie – ontsteking van de hersenen – stimuleren en daardoor brain fog en depressie veroorzaken.
Jeyan Sahin
Hoi Ruud,
Zoals ik onder een ander topic had geplaatst heb ik een hs-crp gehalte van 4,6 mg/l en daarmee laaggradige ontsteking.
Ik herken de klachten uit dit artikel echter ontzettend en daarmee wilde ik vragen wat het verband is tussen neuro-inflammatie en laaggradige ontsteking?
Is neuro-inflammatie een vorm van laaggradige ontsteking of is het hetzelfde, hoe zit dit?
En zijn de vetzuren DHA en EPA (3g per dag zoals je aangaf) net zo belangrijk bij neuro-inflammatie als bij laaggradige ontsteking?
Dank je wel.
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Jeyan, goede vraag. Laaggradige ontsteking in het lichaam kan tot neuro-inflammatie leiden. Immuuncellen produceren ontstekingsbevorderende stoffen (cytokines) en die kunnen de immuuncellen in de hersenen activeren, waardoor neuro-inflammatie ontstaat. Ook voor neuro-inflammatie zijn de omega 3-vetzuren van belang. Als je ontsteking in het lichaam remt – dus o.a. met omega 3-vetzuren, voldoende beweging, voldoende ontspanning, voldoende slaap en gezonde voeding -, dan wordt de ontsteking in de hersenen ook minder.
Marion
Beste Ruud,
Ik vind bovenstaand blog en al je andere blogs fantastisch en vaak heel leerzaam.
Ik krijg van jou betere informatie door, dan van mijn internist endocrinologie, waarbij ik al jaren onder behandeling ben, maar waarbij ik me vraag afvraag, heeft het nog wel nut dat ik bij jou onder behandeling blijf, want de meeste informatie en oplossingen voor mijn restklachten, heb ik meestal zelf van het internet gehaald! Ze hebben ook meestal geen tijd meer voor een goed uitgebreid gesprek, alleen als ik er specifiek bijvraag of het een afspraak met een dubbel tijdslot kan zijn. Daarom ben ik heel erg blij met jouw nieuws up-dates en blogs betreffende Hashimoto! Ik hoop dus ook, dat je hier voorlopig nog even mee door kunt gaan, want er blijven voor vele Hashimoto patiënten vaak nog heel prangende vragen over.
M.v.g. Marion
Ruud Rotteveel MSc. Auteur
Wat leuk om te lezen dat je wat aan mijn informatie hebt, Marion. Ik ga hier zeker nog een hele tijd mee door. Er valt nog zoveel te behalen voor zowel de mensen die Hashimoto hebben als voor de behandelaren.