3 veelvoorkomende voedingstekorten bij Hashimoto (incl. symptomenlijst)

Ervaar je restklachten bij de ziekte van Hashimoto? Voedingstekorten kunnen de oorzaak zijn. In deze blog lees je:

• Welke voedingstekorten er vaak bij Hashimoto en een trage schildklier voorkomen
• Wat de symptomen van deze voedingstekorten zijn
• Hoe je deze tekorten in het bloed kunt meten en wat optimale bloedwaarden zijn
• Wat de oorzaken van deze voedingstekorten zijn
• Welke voedingsmiddelen rijk zijn aan desbetreffende voedingsstof

Laten we beginnen met vitamine B12.

Vitamine B12-tekort bij Hashimoto

Bij mensen met Hashimoto komt regelmatig een tekort aan vitamine B12 voor. Vaak wordt dit pas laat opgemerkt, waardoor men lange tijd met klachten rondloopt.

Oorzaken vitamine B12-tekort

Een tekort aan vitamine B12 kan verschillende oorzaken hebben.[1]

Tekort via voeding:
Mensen die geen of nauwelijks dierlijk voedsel eten, hebben een grotere kans op het ontwikkelen van een tekort aan vitamine B12. Dit komt omdat er van nature alleen voldoende vitamine B12 in dierlijk voedsel voorkomt.

Verminderde opname:
Maag- en darmaandoeningen kunnen ervoor zorgen dat de opname van voedingsstoffen moeizamer verloopt. Als gevolg worden niet alle voedingsstoffen opgenomen. Dit is het geval bij coeliakie (glutenintolerantie), auto-immuun gastritis (auto-immuunziekte van de maag), de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Daarnaast kan een tekort aan vitamine B12 ontstaan door een verminderde maagzuurproductie. Een verminderde maagzuurproductie is onderdeel van het verouderingsproces. Verder kan het langdurig gebruik van maagzuurremmers en antihistaminica ook een verminderde maagzuurproductie tot gevolg hebben.

Medicatie:
Bepaalde medicijnen kunnen voedingstekorten veroorzaken. Langdurig gebruik van het medicijn metformine (gebruikt bij diabetes type 2) kan een vitamine B12-tekort tot gevolg hebben. Naar schatting wordt bij 30 procent van de mensen die langdurig metformine gebruiken een vitamine B12-tekort gevonden. Verder kunnen maagzuurremmers (waaronder omeprazol en Rennie) en antihistaminica (gebruikt bij allergieën) de opname van vitamine B12 bemoeilijken doordat ze de werking van het maagzuur belemmeren. Vitamine B12 zit voornamelijk in eiwitrijke voeding. Om eiwitten te kunnen verteren is maagzuur nodig. Door het remmen van maagzuur wordt de opname van eiwitten en dus ook de opname van vitamine B12 geremd.

Symptomen vitamine B12-tekort

Een vitamine B12-tekort kan veel verschillende klachten veroorzaken. Hieronder zie je de symptomen die kenmerkend zijn bij een tekort aan vitamine B12.[2]

Neurologisch:

• Tintelingen, doof gevoel, brandend gevoel in armen, benen, handen en/of voeten, zenuwpijn, op “watten” lopen, uitvalsverschijnselen
• Concentratiestoornissen, geheugenproblemen
• Afasie: niet op de juiste woorden kunnen komen, verkeerde woorden gebruiken, verspreken
• Ataxie: onverklaarbaar vallen, of ergens tegenaan lopen, verlies van positiegevoel, dingen omgooien, struikelen, moeilijk lopen
• Verminderde pijnbeleving, fijne motoriek, reuk en smaak

Psychisch:

• Depressie, nervositeit, geïrriteerdheid, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, gedragsveranderingen, apathie
• Dementie, verwardheid
• Psychose, paranoia, hallucinaties

Overig:

• Spierpijn en krachtsverlies
• Glossitis (ontstoken tong), branderige, pijnlijke of prikkelende tong, gevoelige mond
• Vermoeidheid, slaperigheid, zwakte
•  Misselijkheid, verlies van eetlust, gewichtsverlies
• Menstruatieklachten, zoals uitblijven menstruatie, hevige menstruatie, te lange menstruatie, verergerde menstruatiepijn
• Gewrichtsklachten
• Kortademigheid, benauwdheid, hartkloppingen
• Duizeligheid
• Bleekheid van de huid
• Het koud hebben
• Impotentie
• Onvruchtbaarheid
• Haaruitval
• Veranderingen in gezichtsveld, wazig zien
• Darmklachten
• Incontinentie en/ of vaak plassen
• Hoofdpijn
• Abnormale reflexen
• Spiertrekkingen en spierkrampen
• Oorsuizen

Optimale bloedwaarde vitamine B12

Om te achterhalen of je een vitamine B12-tekort hebt is het raadzaam om te onderzoeken wat jouw bloedwaarde is. Een optimale bloedwaarde van vitamine B12 is boven de 260 pmol/L. Dit is dus hoger dan de ondergrens van de normaalwaarde. Het blijkt dat bij een normale waarde, maar onder de 260 pmol/L nog symptomen van een vitamine B12-tekort kunnen optreden.[1]

Vitamine B12 in voeding

Vitamine B12 komt van nature voor in dierlijke voedingsmiddelen. Het wordt namelijk door bepaalde bacteriën in het maag-darmkanaal aangemaakt. Dieren kunnen de aangemaakte vitamine B12 opnemen, waardoor het in hun vlees, melk en eieren terecht komt. Daarentegen kan de mens de vitamine B12 die in de dikke darm wordt aangemaakt niet niet opnemen. Daarom is de mens afhankelijk van vitamine B12 uit voeding.

Voedingsmiddelen die vitamine B12 bevatten zijn onder andere vlees, gevogelte (kip, kalkoen), vis, schaal- en schelpdieren en eieren. Aan sommige plantaardige voedingsmiddelen, waaronder amandelmelk en kokosyoghurt, wordt vitamine B12 toegevoegd. Gedroogd zeewier en algen bevat ook een klein beetje vitamine B12, maar het grootste deel daarvan is niet actief en wordt niet goed opgenomen.

Vitamine B12 in mcg per 100 g voedingsmiddel:

Vitamine D-tekort bij Hashimoto

Een tweede voedingstekort dat veelvuldig voorkomt bij Hashimoto is een tekort aan vitamine D. [3] [4]

Oorzaken vitamine D-tekort

Een tekort aan vitamine D kan door onderstaande factoren worden veroorzaakt.

Te weinig blootstelling aan zonlicht met voldoende kracht:
Van oktober tot en met maart is de zonkracht in Nederland te zwak om voldoende vitamine D aan te kunnen maken.[5] Van april tot en met september kunnen we wel vitamine D aanmaken tussen 10.00 en 15.00 uur, maar dan moet je dus wel in die periode buiten zijn.[6] Veel mensen werken binnen en komen te weinig buiten.

Daarnaast wordt de vitamine D-productie geremd door zonnebrandcrème. Een crème met een beschermingsfactor van 30 remt de vitamine D-productie met wel 95 tot 99 procent.[7] Verder blijken mensen met een donkere huid tot wel 90 procent minder vitamine D aan te maken in vergelijking met mensen met een lichte huid.[8]

In principe kun je in de zomer een vitamine D-voorraad opbouwen, maar helaas blijkt de opgebouwde vitamine D-spiegel snel te zakken na de zomer.[9]

Overgewicht:
Overgewicht is een risicofactor voor een vitamine D-tekort. Vitamine D is een in vet oplosbare vitamine. Bij mensen met veel vetmassa wordt er meer vitamine D in het vet opgeslagen, waardoor het niet direct beschikbaar is. Deze mensen hebben een lagere vitamine D-waarde in het bloed.

Verminderde opname:
Vitamine D is een van de vetoplosbare vitamine. Een te kort hieraan kan ontstaan en in stand worden gehouden door een verminderde vetvertering. Dit kan voorkomen bij een verminderde werking van de galblaas of bij een verwijdering ervan. Gal is namelijk noodzakelijk voor het verteren van vetten.

Verhoogd verbruik of verlies:
Onder bepaalde omstandigheden verbruikt of verliest het lichaam meer voedingsstoffen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij chronische ontstekingen. Het lichaam verbruikt dan meer vitamine D, wat betekend dat je ook meer vitamine D nodig hebt.

Medicatie:
Het gebruik van verschillende soorten medicatie heeft een negatieve invloed op de vitamine D-status. Voorbeelden van dit soort medicatie zijn anti-epileptica (waaronder carbamazepine, fenytoïne, primidon, fenobarbital), corticosteroïden, cimetidine, colestipol, colestyramine, cyclosporine, laxeermiddelen, etidronaat, heparine, steroïdhormonen en tuberculostatica (waaronder isoniazide, rifampicine). De behoefte van het lichaam aan vitamine D wordt wel twee tot drie keer hoger bij het gebruik van deze medicatie. [10]

Symptomen vitamine D-tekort

De kenmerkende symptomen van een vitamine D-tekort treden alleen op bij een ernstig tekort, maar niet bij een suboptimale vitamine D-status. Een ernstig vitamine D-tekort kan zich uiten in:

• Rachitis (afwijkingen aan het skelet) bij jonge kinderen
• Botontkalking bij volwassenen en ouderen
• Spierzwakte bij volwassenen en ouderen
• Spierkrampen

Optimale bloedwaarde vitamine D

Door te onderzoeken of de vitamine D-status voldoet aan de optimale hoeveelheid, kan worden achterhaald of de ervaren restklachten mogelijk veroorzaakt worden door een tekort. Volgens vitamine D-expert professor Michael F. Holick zouden we moeten streven naar een vitamine D-waarde van minimaal 75 nmol/L (30 ng/mL), maar een optimale waarde ligt waarschijnlijk tussen 100 en 150 nmol/L (40-60 ng/mL).[11] Dit wordt ondersteund door meer dan 40 verschillende vitamine D-onderzoekers.[12]

Bronnen van vitamine D

Vitamine D maakt ons lichaam zelf aan door middel van zonlicht. Het probleem is dat veel mensen te weinig worden blootgesteld aan de zon. Denk hierbij aan bijvoorbeeld de mensen die op kantoor werken. Daarnaast is de zon buiten de zomermaanden om niet krachtig genoeg om voldoende vitamine D aan te maken. Vitamine D zit ook in beperkte mate in vette vis.

Vitamine D-gehalte per 100 gram voedingsmiddel:

In de meeste gevallen is het in Nederland nodig om een vitamine D-supplement te gebruiken voor het bereiken en behouden van een optimale vitamine D-status van 100-150 nmol/L. Hierbij is het wel belangrijk dat de dosering van het supplement hoog genoeg is. Veel mensen slikken te weinig vitamine D, waardoor de optimale bloedwaarde niet bereikt en behouden wordt. Mensen met overgewicht hebben meer kans op een vitamine D-tekort en hebben een hogere dosering vitamine D nodig om hun bloedniveau op peil te krijgen en houden. De benodigde dosering vitamine D is afhankelijk van je bloedwaarde. Daarom is het verstandig om je vitamine D3-waarde te laten meten. Klik hier om zelf vitamine D-bloedonderzoek aan te vragen.

IJzertekort bij Hashimoto

Een tekort aan ijzer is een derde mogelijkheid bij Hashimoto die restklachten kan veroorzaken.

Oorzaken ijzertekort

Een ijzertekort kan door de volgende factoren worden veroorzaakt.

Tekort via voeding:
Verderop vind je een lijst met de hoeveelheid ijzer per voedingsmiddel.

Verminderde opname:
Een tekort aan ijzer kan, net zoals bij vitamine B12, ook komen door een verminderde maagzuurproductie. Bijvoorbeeld door veroudering of het gebruik van maagzuur remmende medicatie.

Verhoogd verbruik of verlies:
Heftige bloedingen kunnen tot een verlies van ijzer leiden. Denk hierbij aan verwondingen of een heftige menstruatie, waarbij veel bloed wordt verloren.

Symptomen ijzertekort

Een tekort aan ijzer kan door middel van verschillende symptomen zichtbaar worden, namelijk door:

• Bloedarmoede (ernstigste vorm van ijzertekort)
• Vermoeidheid die snel optreedt
• Duizeligheid
• Bleke huid
• Rusteloze benen (drang om ze te bewegen)
• Snel buiten adem zijn
• Verminderd geheugen bij kinderen
• Verstoord leergedrag bij kinderen
• Kortere zwangerschapsduur bij vrouwen die net zwanger zijn

Bovenstaande symptomen kunnen al optreden voordat er sprake van bloedarmoede is.

Optimale bloedwaarde ijzer

Voor het testen van de hoeveelheid ijzer in het bloed wordt aangeraden ferritine en homoglobine (Hb) te meten in plaats van ijzer. De hoeveelheid ijzer in het bloed schommelt namelijk, waardoor het niet betrouwbaar is. Door ferritine en Hb te meten wordt duidelijk wat de ijzer-status is. De bloedwaarde van ferritine en Hb moeten beiden binnen de normaalwaarden van het laboratorium vallen. De normaalwaarden, oftewel referentiewaarden zijn meestal te vinden op het uitslagenformulier.

IJzer in voeding

IJzer komt in verschillende voedingsmiddelen voor. De hoeveelheden liggen ook redelijk uiteen. Hierbij een overzicht van voedingsmiddelen met ijzer inclusief de hoeveelheid:

IJzer in mg per 100 gram voedingsmiddel:

Meten = weten

De status van vitamine B12, vitamine D en je ijzer kun je goed meten door middel van bloedonderzoek. Tegenwoordig kun je gemakkelijk zelf bloedonderzoek aanvragen. Klik hier om bloedonderzoek aan te vragen. Het bloed wordt bij een officieel prikpunt door ervaren mensen afgenomen.

Kortom

Restklachten bij Hashimoto kunnen veroorzaakt worden door voedingstekorten. Een tekort aan vitamine B12, vitamine D en ijzer komen regelmatig voor bij mensen met Hashimoto. Door het meten van de bloedwaarden kan worden achterhaald of er sprake is van een tekort. De tekorten zouden door voeding en/of supplementen aangevuld kunnen worden.

Gratis E-mailcursus Trage Schildklier

Leer hoe je restklachten bij een trage schildklier kunt verminderen. De cursus bestaat uit 12 lessen (mails). Iedere dag ontvang je een nieuwe les in je mailbox.

Inhoud e-mailcursus:

• Introductie e-mailcursus
• Les 1: Hoe weet je of je Hashimoto hebt?
• Les 2: Schildkliermedicatie
• Les 3: Ontspanning
• Les 4: Slaap
• Les 5: Beweging
• Les 6: Voeding
• Les 7: Hormoonverstorende chemicaliën
• Les 8: Ziekteverwekkers
• Les 9: Supplementen
• Les 10: Mindset
• Les 11: Hoe ik jou verder kan helpen

Schrijf je nu tijdelijk gratis in.

Je kunt je op ieder gewenst moment zelf afmelden voor onze mails. Dit kan onderaan iedere mail die je ontvangt. 

Klik hier om de bronnen te zien

[1] Muskiet, F. A. J., & Mathus-Vliegen, E. M. H. (2015). Commentaar op het ‘NHG-Standpunt Diagnostiek van vitamine-B12-deficiëntie’. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk, 40, 73-77.
[2] https://stichtingb12tekort.nl/vitamine-b12/zou-ik-een-b12-tekort-kunnen-hebben/
[3] https://schildklier.nl/dagelijks-leven/voeding/relatie-tekorten-vitamines-mineralen-en-schildklier/
[4] Akta?, H. ?. (2020). Vitamin B12 and Vitamin D Levels in Patients with Autoimmune Hypothyroidism and Their Correlation with Anti-Thyroid Peroxidase Antibodies. Medical Principles and Practice, 29(4), 364-370.
[5] Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1810: https://www.ntvg.nl/artikelen/nieuw-licht-op-vitamine-d/volledig
[6] Hossein-nezhad, A., & Holick, M. F. (2013, July). Vitamin D for health: a global perspective. In Mayo clinic proceedings (Vol. 88, No. 7, pp. 720-755). Elsevier.
[7] Hossein-nezhad, A., & Holick, M. F. (2013, July). Vitamin D for health: a global perspective. In Mayo clinic proceedings (Vol. 88, No. 7, pp. 720-755). Elsevier.
[8] Hossein-nezhad, A., & Holick, M. F. (2013, July). Vitamin D for health: a global perspective. In Mayo clinic proceedings (Vol. 88, No. 7, pp. 720-755). Elsevier.
[9] Biesalski, H. K. (2020). Vitamin D deficiency and co-morbidities in COVID-19 patients–A fatal relationship?. NFS Journal.
[10] https://www.orthokennis.nl/nutrienten/vitamine%20D
[11] Holick, M. F. (2017). The vitamin D deficiency pandemic: Approaches for diagnosis, treatment and prevention. Reviews in Endocrine and Metabolic Disorders, 18(2), 153–165. doi:10.1007/s11154-017-9424-1
[12] https://www.vitamindsociety.org/benefits.php#2