10 Oorzaken van vermoeidheid bij een trage schildklier & Hashimoto + tips

Veel mensen met een trage schildklier en de ziekte van Hashimoto ervaren chronische vermoeidheid. Vaak zie je dit niet echt aan ze, maar het is er wel. En dat maakt het nóg vervelender voor ze, want daardoor denken veel andere mensen – die zelf niet chronisch vermoeid zijn – dat zij zich aanstellen. Dat het tussen hun oren zit. Ze moesten eens weten…

Een tekort aan energie kan het dagelijkse functioneren enorm belemmeren. Sommige mensen zijn door de vermoeidheid genoodzaakt om minder te gaan werken of om er zelfs helemaal mee te stoppen. Niet omdat ze niet willen werken, maar omdat ze NIET KUNNEN werken.

Voor alle (bedrijfs)artsen en endocrinologen die dit lezen: die vermoeidheid gaat niet altijd weg door het behalen van normale schildklierwaarden met behulp van schildkliermedicatie. Een tekort aan schildklierhormoon is slechts één van de mogelijke oorzaken van chronische vermoeidheid, maar er zijn er meer, namelijk:

1. Slechte nachtrust
2. Te weinig calorieën of slechte opname voeding
3. Te weinig schildklierhormoon (trage schildklier)
4. Niet gediagnosticeerde aandoeningen
5. Te weinig én te veel beweging
6. Chronische stress
7. Verkeerde context
8. Vochttekort door te weinig drinken
9. Voedingstekorten
10. Chronische ontsteking

Het is belangrijk om ook naar de andere mogelijke oorzaken te kijken als iemand met een schildklieraandoening chronisch vermoeid blijft ondanks normale schildklierwaarden.

Laten we eens inzoomen op de 10 mogelijke oorzaken van chronische vermoeidheid bij schildklieraandoeningen, te beginnen bij een slechte nachtrust.

1. Slechte nachtrust

Vermoeidheid kan het gevolg zijn van een tekort aan slaap – minder dan 7 uur per nacht – of een slechte slaapkwaliteit, waarbij je vaak wakker wordt en niet in een diepe slaap komt.

Inslaap- en doorslaapproblemen komen vaak voor.

Inslaapproblemen kunnen veroorzaakt worden door:

• Stress
• Te weinig blootstelling aan natuurlijk licht – dus van de zon – overdag
• Blootstelling aan licht na 21.00 uur, want licht remt de aanmaak van melatonine – een hormoon wat je voorbereid op de nachtrust
• Te laat op de avond naar flitsende beelden op schermpjes kijken, zoals op Tv
• Te weinig beweging overdag
• Onregelmatige slaap- en waaktijden door bijvoorbeeld laat naar bed gaan in het weekend en nacht- of ploegendiensten

Doorslaapproblemen kunnen veroorzaakt worden door:

• Stress
• Chronische ontstekingen, waaronder gewrichtsontstekingen – zoals reumatoïde artritis
• Nachtelijke pijnen en krampen
• Incontinentie
• Opvliegers
• Kleine kinderen
• Snurkende partner

Verder kan de slaapkwaliteit afnemen door slaapapneu, een aandoening die bij veel mensen met Hashimoto voorkomt. Slaapapneu is ook in verband gebracht met insulineresistentie.

2. Te weinig calorieën of slechte opname voeding

Het spreekt eigenlijk voor zich dat je vermoeid kunt worden als je te weinig energie via je voeding binnenkrijgt én opneemt. Het kan zijn dat je simpelweg te weinig calorieën via je voeding binnenkrijgt, omdat je aan het diëten bent. Maar het kan ook komen omdat je eetlust verminderd is door ziekte of medische behandelingen, zoals chemotherapie.

Daarnaast kan het ook voorkomen dat je wel voldoende energie via de voeding inneemt, maar dat je het niet goed opneemt in je darmen. Een slechte opname van voeding kan komen door darmaandoeningen, zoals coeliakie en de ziekte van Crohn.

Mensen met Hashimoto hebben een grotere kans op andere auto-immuunziekte en ook een grotere kans op coeliakie. Dit is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem geactiveerd wordt door het eten van gluten. Dit wordt ook wel een glutenintolerantie genoemd. Klik hier om meer over coeliakie te lezen.

3. Te weinig schildklierhormoon (trage schildklier)

Vermoeidheid kan veroorzaakt worden door een tekort aan schildklierhormoon (hypothyreoïdie), ook wel een trage schildklier genoemd. Dit komt omdat het schildklierhormoon T3 nodig is voor de aanmaak én werking van je mitochondriën. Dit zijn de energiecentrales in je cellen. Mitochondriën bevinden zich overal, onder andere in je hersenen, spieren en je hart. Een tekort aan mitochondriën – lees: energiecentrales – of een slechte werking ervan leidt tot vermoeidheid.

Vaak worden in het bloed alleen TSH en FT4 – vrij T4 – gemeten. Als deze normaal zijn, dan is FT3 – vrij T3 – meestal ook normaal, maar NIET ALTIJD. T4 is het weinig actieve schildklierhormoon en wordt in verschillende weefsels – waaronder in de lever – omgezet naar T3. Als dit vervolgens losgekoppeld wordt van zijn transporteiwit – soort bootje wat T3 door het lichaam vervoert – dan is het pas werkzaam. Bij sommige mensen verloopt de omzetting van T4 naar T3 niet goed, waardoor een tekort aan FT3 kan ontstaan. Laat dus ook je FT3 meten als je restklachten ervaart, ondanks het gebruik van schildkliermedicatie en normale bloedwaarden van TSH en FT4.

4. Niet gediagnosticeerde aandoeningen

Sommige mensen hebben aandoeningen die nog niet gediagnosticeerd zijn, maar die wel tot klachten kunnen leiden, zoals chronische moeheid. Hierbij kun je denken aan diabetes – verhoogde bloedsuiker -, hart- en vaatproblemen en de ziekte van Addison.

De ziekte van Addison is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de bijnierschors aanvalt, waardoor de bijnierschors ontstoken en kapot maakt. Zoals al eerder aangegeven hebben mensen met Hashimoto een iets groter risico op andere auto-immuunziekten, waaronder coeliakie, maar ook de ziekte van Addison.

Symptomen van de ziekte van Addison zijn:[2]

• Vermoeidheid, zwak gevoel
• Lage bloeddruk
• Bruine verkleuring van gezicht, handlijnen en tandvlees
• Misselijkheid en braken
• Verminderde eetlust
• Gewichtsverlies
• Spierpijn
• Gewrichtspijn
• Somberheid
• Concentratieproblemen
• Geheugenproblemen
• Een enorme trek in zout voedsel

Zoals je kunt zien komen veel symptomen overeen met de symptomen van een trage schildklier. Hierdoor kan de diagnose gemist worden.

De ziekte van Addison kan gediagnosticeerd worden door een arts aan de hand van bloedonderzoek naar bijnierschorshormonen.

Bij Addison kun je het volgende bloedbeeld zien:[2]

• Verlaagd cortisol
• Verlaagd aldosteron
• Verlaagd DHEA
• Verhoogd renine
• Soms is natrium verlaagd en kalium verhoogd
• Verhoogde antistoffen tegen de bijnierschors

Naar schatting komt de ziekte van Addison bij ongeveer 2.000 mensen in Nederland voor.[3]

5. Te weinig én te veel beweging

Zowel een tekort als een overmaat aan beweging kan tot vermoeidheid leiden. Beweging stimuleert de doorbloeding. Door rode bloedcellen in het bloed wordt zuurstof door het lichaam vervoert. Zuurstof is nodig voor de productie van energie. Een verminderde doorbloeding – en daarmee een verminderde zuurstofvoorziening – kan daarom tot vermoeidheid leiden.

Daarnaast stimuleert beweging ook de aanmaak van mitochondriën, de energiecentrales die in jouw cellen energie produceren.

Beweging is misschien een uitdaging voor je, maar op de langere termijn zorgt dagelijkse beweging voor een verlichting van klachten en meer fitheid.

Beweging is dus goed, maar overtraining niet.

Let goed op de intensiteit, duur en frequentie van beweging. Voorkom overtraining, want dat kan klachten juist verergeren.

Maar hoe herken je overtraining?

Als je dagenlang uitgeput bent na een training en/of als je klachten erg toenemen, dan heb je te veel gedaan.

In deze blog kun je alles lezen over beweging bij een trage schildklier en Hashimoto.

6. Chronische stress

Misschien herken je het wel: je bent kapot na een drukke periode. Chronische stress kan tot vermoeidheid leiden. Dit kan via verschillende mechanismen:

• Stress kan de productie van T4 en de omzetting naar T3 verlagen.
• Stress kan tot een overactief immuunsysteem en ontsteking leiden.
• Stress leidt tot een hoger verbruik van magnesium, waardoor een magnesiumtekort kan ontstaan. Magnesium is nodig voor de productie van energie (ATP) en bij een tekort kun je moe worden.
• Chronische stress kan tot een verminderde productie of verminderde werking van cortisol leiden. Cortisol is onder andere nodig om je bloedsuiker – en dus je energieniveau – op peil te houden.

Hoe zit het met jou? Heb jij wel voldoende ontspanning?

Zo niet, probeer dan eens wat vaker te ontspannen. Ga bijvoorbeeld een wandeling in het bos of op het strand maken. Zo sla je twee vliegen in één klap: je beweegt + ontspant.

7. Verkeerde context

Met de context bedoelen we jouw omgeving. Bijvoorbeeld je gezin, je vriendengroep, je familie, je sportclub, je opleiding en je werk.

Zit je overal op de juiste plaats?

Heb je de juiste partner en vrienden? Of passen jullie eigenlijk niet zo goed bij elkaar?

En heb je de juiste baan en opleiding?

Zo niet, dan kan dat enorm veel energie vreten. Daar kun je doodmoe van worden.

Ook het gebrek aan leuke vooruitzichten, zingeving en een levensdoel leiden tot vermoeidheid. Als je niets om naar uit te kijken hebt en niet weet waarvoor je ’s morgens opstaat, dan is dat een slechte zaak voor je energieniveau.

Kijk eens kritisch naar jezelf. Bevind jij je in de juiste context?

Ga eens op zoek naar jouw levensdoel en plan leuke activiteiten met geliefden in, zodat je iets hebt om naar uit te kijken. Ondanks de beperkende Corona-maatregelen zijn er nog genoeg dingen die je wel kunt doen. Focus op wat je nog wel kunt doen en niet op wat je niet kunt doen, want je komt echt geen stap vooruit als je alleen maar op negativiteit focust.

8. Vochttekort door te weinig drinken

Uitdroging kan tot vermoeidheid leiden, omdat het je bloedvolume laat dalen en daarmee je bloeddruk. Als gevolg worden verschillende weefsels – waaronder de hersenen – van minder van zuurstof voorzien, waardoor je vermoeid kunt worden.[4] Zuurstof speelt namelijk een belangrijke rol binnen de energieproductie.

Verder blijkt dat uitdroging ook tot een verhoging van TSH leidt en dat dit weer normaliseert als het vochttekort wordt opgelost.[5]

Tip: drink dus voldoende.

9.  Voedingstekorten

Verschillende voedingsstoffen spelen een rol bij de energieproductie en een tekort eraan kan dus tot een energietekort leiden.

Onderstaande voedingsstoffen zijn in verband gebracht met vermoeidheid:[6]

• B-vitamines
  Waaronder vitamine B1 en vitamine B12
  Symptomen B12 tekort: tintelingen/gevoelloosheid/branderig gevoel in handen/voeten, gevoel dat je op watten loopt, geheugen- en concentratieproblemen, moeilijk op woorden kunnen komen, depressie, spierpijn/krachtverlies, oorsuizen, misselijkheid en duizeligheid
  Bloedonderzoek B12-tekort: lees de kennisbankpagina.
  Symptomen van B1 tekort: vermoeidheid, snelle spierverzuring, slaapproblemen, maagproblemen, angst/paniekaanvallen, concentratie- en geheugenproblemen
  Bloedonderzoek: niet betrouwbaar, want sommige mensen hebben een normale vitamine B1-waarde in het bloed, maar krijgen meer energie door een hoge dosering vitamine B1 via supplementen.

• Vitamine C
  Eerder bij mensen die nauwelijks groente/fruit eten.
  Symptomen: vermoeidheid, vaak infecties, spataderen, aambeien, blauwe plekken, hart- en vaatziekten, cellulitis (sinaasappelhuid)
• Vitamine D
  Eerder als je in Nederland woont en niet in de winter naar een zonnig land op vakantie gaat en geen vitamine D-supplement gebruikt.
  Bloedwaarde voor optimale schildklierfunctie lijkt >125 nmol/L te zijn
• IJzer
  Symptomen: vermoeidheid en haaruitval
  Bloedonderzoek: verlaging ferritine en hemoglobine (Hb)
• Magnesium
  Symptomen: vermoeidheid, spierkramp, spierpijn, spiertrillingen, slaapproblemen, hartritmestoornissen en meer…
  Bloedonderzoek: niet betrouwbaar, want de hoeveelheid magnesium zegt niets over de hoeveelheid magnesium in je cellen.
• Zink
  Eerder bij mensen die geen dierlijke voeding eten.
  Symptomen: vermoeidheid, verlies van reuk en smaak, verminderde eetlust, vruchtbaarheidsproblemen, huidproblemen, depressie, haaruitval, vaak infecties
• Natrium
  Eerder als je geen brood en bewerkte voeding eet en geen zout aan je eten toevoegt
• Q10
  Door gebruik statines (cholesterolverlagers).
  Symptomen: vermoeidheid en spierpijn
• Omega 3-vetzuren
  Eerder bij mensen die niet of nauwelijks vis of schaal- en schelpdieren eten.
  Symptomen: vermoeidheid, hersenproblemen, ontsteking
  Bloedonderzoek: omega 3-index <8% duidt op een omega 3-tekort
• Eiwitten: o.a. carnitine en tryptofaan
  Eerder bij mensen die geen dierlijke producten eten.

10. Chronische ontsteking

Chronische vermoeidheid kan ook door chronische ontsteking veroorzaakt worden. De energieverdeling in het lichaam verandert dan namelijk. Dit zit zo. Normaal gesproken krijgt ieder orgaan voldoende energie om goed te kunnen functioneren. Je merkt dan ook dat je energiek bent. Maar als het immuunsysteem chronische geactiveerd wordt – en er een chronische ontsteking aanwezig is -, gaat het meer energie verbruiken dan normaal. Het energieverbruik kan tot wel 60 procent stijgen bij een bloedvergiftiging (sepsis) en tot 10 procent bij een chronische laaggradige ontsteking.[7]

Doordat het immuunsysteem meer energie gaat gebruiken blijft er minder energie voor andere organen over, waardoor sommige organen een energietekort kunnen oplopen. Het immuunsysteem steelt dus energie van andere organen. Wetenschappers noemen deze situatie het ‘egoïstische immuunsysteem’ – wetenschappelijke term: ‘selfish immune system’. Als gevolg kunnen deze organen niet meer goed functioneren. Sommige organen kunnen door een energietekort zelfs gaan krimpen.[8], [9], [10], [11]

Gevolgen van een energietekort door een chronisch overactief (egoïstisch) immuunsysteem:[12], [13]

• Vermoeidheid
• Depressieve gevoelens
• Slaapproblemen
• Spierafbraak, dus spierklachten
• Botafbraak, zwakke botten (botontkalking)
• Verlies van eetlust
• Verhoogde bloeddruk
• Verminderd libido, verminderde vruchtbaarheid en andere problemen die samenhangen met geslachtshormonen (HPG-as)
• Darmproblemen
• Bloedarmoede door ijzertekort
• Anorexia
• Insulineresistentie en hyperinsulinemie (overmatige insulineproductie)
• Verstoorde vetsamenstelling in het bloed (cholesterol en triglyceriden)

Besef je dit goed: bovenstaande klachten kunnen door chronische ontsteking ontstaan en/of in stand worden gehouden. Een belangrijk deel van de oplossing is dus: het remmen van ontsteking.

Kortom

Chronische vermoeidheid kan door een tekort aan schildklierhormoon (trage schildklier) worden veroorzaakt, maar er zijn nog meer oorzaken. Een chronisch overactief immuunsysteem leidt tot chronische ontsteking en is een belangrijke oorzaak van vermoeidheid. En dat is helaas niet het enige. Een chronisch overactief immuunsysteem veroorzaakt verschillende klachten die vaak voorkomen bij mensen met een trage schildklier en de ziekte van Hashimoto.

Het is dus belangrijk om je immuunsysteem tot rust te brengen, waardoor het correct gaat functioneren en geen energie steelt van andere organen. 

En nu?

Het immuunsysteem tot rust brengen is één van de belangrijkste dingen die je moet doen als je restklachten – waaronder vermoeidheid – bij een trage schildklier en Hashimoto wilt verminderen of laten verdwijnen.

In het Online Hashimoto Zelfhulpprogramma leer je precies hoe je dit doet. De meeste mensen ervaren binnen enkele weken al een verlichting of verdwijning van restklachten, waaronder vermoeidheid, brain fog, overgewicht en spier- en gewrichtsklachten.

Wil jij ook:

• Meer energie en een stabieler energieniveau – zonder energiedips?
• Meer helderheid in je hoofd?
• Een beter geheugen en concentratie
• Soepelere spieren en gewrichten?
• Slanker worden?
• Vrolijker zijn?
• Meer interesse in seks krijgen (hoger libido)?

Zo ja, doe dan mee met het Online Hashimoto Zelfhulpprogramma en ga je eindelijk weer goed voelen. Klik hier voor meer details.

Klik hier om alle bronnen te zien

[1] https://www.nve.nl/aandoening/bijnierschorsinsufficientie-ziekte-van-addison/
[2] https://www.nve.nl/aandoening/bijnierschorsinsufficientie-ziekte-van-addison/
[3] https://www.nve.nl/aandoening/bijnierschorsinsufficientie-ziekte-van-addison/
[4] https://www.vitamine-info.nl/nieuwsartikel/article/?tx_news_pi1%5Bnews%5D=472&tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=88e6f4bdf2e4061b5dfd3f1565068df3
[5] Ybarra J, Fernandez S. Rapid and reversible alterations in thyroid function tests in dehydrated patients. Nurs Clin North Am. 2007;42(1):127-34.
[6] Bjørklund, G., Dadar, M., Pen, J. J., Chirumbolo, S., & Aaseth, J. (2019). Chronic fatigue syndrome (CFS): Suggestions for a nutritional treatment in the therapeutic approach. Biomedicine & Pharmacotherapy, 109, 1000-1007.
[7] Straub, R. H. (2017). The brain and immune system prompt energy shortage in chronic inflammation and ageing. Nature Reviews Rheumatology, 13(12), 743.
[8] Straub, R. H. (2011). Concepts of evolutionary medicine and energy regulation contribute to the etiology of systemic chronic inflammatory diseases.
[9] Straub RH, Cutolo M, Buttgereit F, Pongratz G. (2010). Energy regulation and neuroendocrine-immune control in chronic inflammatory diseases. J Intern Med 2010, Jun;267(6):543-60.
[10] Pruimboom, L. The Selfish Immune System when the Immune System Overrides the ‘Selfish’Brain. Journal of Immunology and Clinical Microbiology, 5(1), 1-34.
[11] Straub, R. H. (2014). Insulin resistance, selfish brain, and selfish immune system: an evolutionarily positively selected program used in chronic inflammatory diseases. Arthritis research & therapy, 16(2), 1-15.
[12] Straub, R. H. (2017). The brain and immune system prompt energy shortage in chronic inflammation and ageing. Nature Reviews Rheumatology, 13(12), 743.
[13] Straub RH, Cutolo M, Buttgereit F, Pongratz G. (2010). Energy regulation and neuroendocrine-immune control in chronic inflammatory diseases. J Intern Med 2010, Jun;267(6):543-60.