Effect van het auto-immuun protocol (AIP) bij Hashimoto, Crohn en Colitis

Het auto-immuun protocol, ook wel auto-immuun paleo genoemd (afgekort tot AIP) is een veelbelovende aanpak bij auto-immuunziekten. Het is erop gericht de symptomen te verminderen, waardoor de levenskwaliteit toeneemt. Inmiddels zijn er twee onderzoeken gedaan naar het effect van AIP bij drie verschillende auto-immuunziekten.

Het eerste onderzoek naar de effecten van AIP werd in 2017 uitgevoerd en richtte zich op mensen met ontstekingsziekten van de darmen, namelijk op de darmziekten Colitis en Crohn.[1], [2] Het tweede onderzoek vond in 2019 plaats en richtte zich op een auto-immuunziekte van de schildklier, namelijk de ziekte van Hashimoto.[3]

Daarnaast is er in 2014[4] en in 2017[5] onderzoek gedaan naar AIP-achtige protocollen (veel overeenkomsten met AIP) bij de auto-immuunziekte multiple sclerose (MS).

De uitkomsten van deze onderzoeken zijn veelbelovend. In dit artikel wordt ingezoomd op het onderzoek naar de effecten van AIP bij de ziekte van Hashimoto. Laten we eerst eens kijken naar het doel van het onderzoek.

Doel van het AIP onderzoek

Ondanks een medische behandeling, bestaande uit het aanvullen van schildklierhormoon, blijven veel mensen met Hashimoto symptomen houden. Deze symptomen staan ook wel bekend als de zogenoemde ‘restklachten’. Door de restklachten ervaren mensen met Hashimoto een verminderde kwaliteit van leven.

Naast hormoonvervanging zijn er weinig effectieve behandelingen voor Hashimoto. Hierdoor lijden mensen met Hashimoto voortdurend aan een symptomatische ziekte. Het onderzoek was opgezet om de effectiviteit van een multidisciplinair dieet- en levensstijlinterventie in kaart te brengen. Het dieet- en leefstijlprogramma had als doel de symptomen te verminderen en de levenskwaliteit en schildklierfunctie te verbeteren bij vrouwen van middelbare leeftijd met Hashimoto.

Hoe zag het dieet- en leefstijlprogramma eruit?

Het onderzoek bestond uit een combinatie van voedingsadvies en leefstijladvies. Het voedingsadvies was gebaseerd op het auto-immuun protocol dieet. Dit is een eliminatie-provocatie dieet. In het onderzoek werd echter alleen de eliminatie- en onderhoudsfase onderzocht. Hierbij werden alle voedingsmiddelen vermeden waarvan bekend is dat zij een ongewenste reactie van het immuunsysteem kunnen uitlokken (eliminatie fase). Normaal gesproken volgt een herintroductie van voedingsmiddelen, maar dit is niet onderzocht in deze studie.

Concreet werden de volgende voedingsmiddelen vermeden:

• Alle granen (waaronder tarwe, rogge, spelt, kamut, haver, gierst, gerst, sorghum, rijst en maïs)
• Alle peulvruchten (waaronder alle bonen: nierbonen/kidneybonen, witte- en bruine bonen, snijbonen, sperziebonen, haricot verts; alle erwten, waaronder: kikkererwten en groene erwten; linzen)
• Alle nachtschades (waaronder gewone aardappelen, tomaten, paprika, aubergine, gojibessen, physalis bessen)
• Alle zuivelproducten (waaronder melk, kaas, yoghurt en kwark)
• Eieren
• Noten en zaden
• Koffie en alcohol
• Toegevoegde suikers
• Plantaardige oliën van zaden en noten (m.u.v. olijfolie en kokosnoten, want dit zijn geen echte noten)
• Voeding met kunstmatige toevoegingen (waaronder smaak-, geur- en kleurstoffen)

Daarnaast focust het AIP dieet zich op het toevoegen van voedingsmiddelen met een hoge voedingswaarde. Concreet werden de volgende voedingsmiddelen aan het voedingspatroon toegevoegd:

• Voeding met enkelvoudig- en meervoudig onverzadigde vetten (hieronder vallen avocado’s,  olijfolie en vette vis)
• Bottenbouillon
• Zeevoedsel: vis, schaal- en schelpdieren en zeewier
• Gefermenteerde voeding (voorbeelden hiervan zijn zuurkool, waterkefir, appelazijn, wijnazijn)
• Orgaanvlees (waaronder lever)

Naast voeding richt het AIP zich ook op een gezonde leefstijl. De leefstijlmaatregelen bestonden uit meer focus op:

• Een goede nachtrust
• Stressmanagement
• Beweging
• Meer tijd in de buitenlucht doorbrengen

Het voedings- en leefstijlprogramma bestond uit een online programma, waarbij de deelnemers werden ondersteund door een multi-disciplinair team. Gedurende 6 weken werden de voedseleliminaties, voedseltoevoegingen en leefstijlmaatregelen in wekelijkse fases toegepast. Daarna vond een 4-weekse onderhoudsfase plaats, waarbij geen voedingsmiddelen werden geherintroduceerd.

Wie deden er mee aan het onderzoek?

De deelnemers bestonden uit 16 vrouwen met een leeftijd tussen de 20 en 45 jaar en een BMI tussen de 18,4 en 29,9. Allen hadden de ziekte van Hashimoto.

Hoe lang duurde het onderzoek?

Het onderzoek duurde in totaal 10 weken.

Wat was het effect van het auto-immuun protocol bij Hashimoto?

Na 10 weken hadden de deelnemers een vermindering van ontsteking (29% daling van CRP, een ontstekingsmarker) én een vermindering van klachten. De schildklierwaarden en antistoffen bleven hetzelfde. Mogelijk komt dat doordat het onderzoek slechts 10 weken duurde. Vooral de vermindering van klachten is natuurlijk interessant. Dat de antistoffen niet daalden is helemaal niet erg, want inmiddels is bekend dat de hoogte van de schildklierantistoffen NIETS over de ernst van de ziekte zeggen. Soms voelen mensen zich zelfs beter in tijden dat zij hogere schildklierantistoffen hebben dan in tijden dat ze lagere schildklierantistoffen hebben.

Veel onderzoek rondom Hashimoto richt zich op de effecten van supplementen op de schildklierantistoffen, maar dit is dus niet zo interessant. Helaas wordt er meestal niet gekeken naar het effect van dit soort interventies op de symptomen die de mensen ervaren. Terwijl het effect op de symptomen juist het belangrijkst is. Bij het AIP onderzoek hebben de onderzoekers dus wel naar de symptomen gekeken en die waren afgenomen door het volgen van het AIP. En al binnen 2,5 maand!

Zelf heb ik met cliënten ervaren dat symptomen nóg sneller kunnen afnemen. Bij sommige mensen nemen ze al binnen 1 week af. Meestal hoef je dus niet lang te wachten voordat symptomen afnemen. De eliminatiefase van het AIP dieet is streng en voor sommige mensen best uitdagend, maar het levert vaak wel snel resultaat op. En dit zorgt ervoor dat deelnemers het toch goed volhouden. Zeker onder begeleiding en met steun en motivatie van de groep. Je wordt er echt doorheen gesleept. Je staat er dan niet alleen voor.

Kan het auto-immuun protocol auto-immuunziekten genezen?

Nee, helaas kan het AIP geen auto-immuunziekten genezen. Wel is het AIP een waardevolle én veilige aanvulling op je reguliere behandeling. In de meeste gevallen leidt het volgen van het AIP namelijk tot een vermindering of verdwijning van symptomen. En dat is natuurlijk hartstikke gewenst.

Kun je het auto-immuun protocol zelfstandig toepassen?

In principe kun je het AIP zelfstandig toepassen, maar of dat verstandig is hangt van jouw kennis af. Doordat er voor een bepaalde periode veel voedingsmiddelen vermeden worden, loop je een grotere kans op tekorten als je deze voedingsstoffen niet uit andere voedingsbronnen of supplementen haalt. Hierbij gaat het onder andere om eiwitten, jodium, magnesium, calcium en omega 3-vetzuren. Daarnaast vinden veel mensen het een uitdaging, omdat ze de juiste kennis en slimme trucjes missen. En omdat ze niemand hebben waarmee ze ervaringen kunnen delen. Het volgen van het AIP kan soms best eenzaam voelen. Door het in groepsverband te doen voel je je minder eenzaam. De andere deelnemers zitten in hetzelfde schuitje. Ze begrijpen je en kunnen je steunen. Zo houd je het veel makkelijker vol.

Laat je daarom begeleiden als je het auto-immuun protocol (AIP) juist én effectief wilt toepassen – veel mensen doen het namelijk niet goed, waardoor zij geen optimale resultaten behalen. En bij voorkeur in groepsverband, want dan sta je er niet alleen voor. Je kunt dan van elkaar leren en elkaar steunen en motiveren. Bovendien is het veel leuker om het samen te doen. Wij kunnen je helpen om het AIP juist – en in groepsverband – toe te passen.

Online Auto-Immuun Programma

Wil je serieus met voeding en leefstijl aan de slag gaan om klachten zoals vermoeidheid, spier- en gewrichtsklachten, hoofdpijn, brain fog, geheugen- en concentratieproblemen, maagdarmproblemen, huidproblemen en ontstekingen te verminderen? Dan kunnen wij jou helpen met ons online Auto-Immuun Programma, een groepsprogramma waarin je 6 weken lang door Ruud Rotteveel – gecertificeerd AIP Coach – begeleid wordt bij het toepassen van het auto-immuun protocol (AIP).

Op die manier weet je zeker dat je het protocol juist en effectief uitvoert – veel mensen doen het namelijk niet goed, waardoor het niet (zo) effectief is en er mogelijk voedingstekorten optreden.

Bovendien zorgt de groep voor motivatie, steun en een stok achter de deur. Daardoor wordt het AIP niet alleen makkelijker, maar ook leuker om te volgen. Je staat er namelijk niet alleen voor.

Wetenschappelijk onderzoek

Hieronder vind je de wetenschappelijke referenties van eerdergenoemde onderzoeken.

Onderzoek naar AIP bij Hashimoto:

Abbott, R. D., Sadowski, A., & Alt, A. G. (2019). Efficacy of the Autoimmune Protocol Diet as Part of a Multi-disciplinary, Supported Lifestyle Intervention for Hashimoto’s Thyroiditis.

Onderzoek naar AIP bij Crohn en Colitis:

Konijeti, G. G., Kim, N., Lewis, J. D., Groven, S., Chandrasekaran, A., Grandhe, S., … & Molparia, B. (2017). Efficacy of the autoimmune protocol diet for inflammatory bowel disease. Inflammatory bowel diseases, 23(11), 2054-2060.

Klik hier om de bronnen te zien

[1] Konijeti, G. G., Kim, N., Lewis, J. D., Groven, S., Chandrasekaran, A., Grandhe, S., … & Molparia, B. (2017). Efficacy of the autoimmune protocol diet for inflammatory bowel disease. Inflammatory bowel diseases, 23(11), 2054-2060.
[2] Chandrasekaran, A., Groven, S., Lewis, J. D., Levy, S. S., Diamant, C., Singh, E., & Konijeti, G. G. (2019). An Autoimmune Protocol Diet Improves Patient-Reported Quality of Life in Inflammatory Bowel Disease. Crohn’s & Colitis 360.
[3] Abbott, R. D., Sadowski, A., & Alt, A. G. (2019). Efficacy of the Autoimmune Protocol Diet as Part of a Multi-disciplinary, Supported Lifestyle Intervention for Hashimoto’s Thyroiditis.
[4] Bisht B, et al. “A multimodal intervention for patients with secondary progressive multiple sclerosis: feasibility and effect on fatigue.” J Altern Complement Med. 2014 May;20(5):347-55.
[5] Lee JE, et al. “A Multimodal, Nonpharmacologic Intervention Improves Mood and Cognitive Function in People with Multiple Sclerosis.” J Am Coll Nutr. 2017 Mar-Apr;36(3):150-168.