Inhoud van deze blog
Schildklier klachten kunnen een grote invloed hebben op je dagelijks leven. Het is belangrijk om de signalen en symptomen te herkennen, zodat je de juiste behandeling en ondersteuning kunt krijgen. In deze blog lees je alles over schildklier klachten, de symptomen, oorzaken, testen, diagnose en behandelingen. Ook ontdek je welke rol voeding en levensstijl spelen bij het verminderen van schildklier klachten en het verbeteren van de schildklierfunctie.
Kenmerken van schildklier klachten
Schildklier klachten kunnen zich op verschillende manieren uiten, afhankelijk van of je te maken hebt met hypothyreoïdie (tekort aan schildklierhormonen, hypo = te weinig) of hyperthyreoïdie (te veel schildklierhormonen, hyper = te veel). Hypothyreoïdie wordt in de volksmond ook wel een ‘te traag werkende schildklier’ of ‘trage schildklier’ genoemd. Daarentegen wordt hyperthyreoïdie vaak een ‘te snel werkende schildklier’ of ‘snelle schildklier’ genoemd.
Symptomen van hypothyreoïdie (trage schildklier)
Een te langzaam werkende schildklier kan zowel lichamelijke als psychische klachten veroorzaken.
Lichamelijke symptomen van hypothyreoïdie kunnen zijn:
- Gewichtstoename en moeite met afvallen
- Vermoeidheid
- Koude intolerantie, vaak koud hebben
- Droge huid, myxoedeem (verdikte huid rond ogen en op onderbenen)
- Haaruitval
- Brosse, zwakke nagels (scheuren of breken makkelijk)
- Constipatie (verstopping)
- Traagheid in denken en handelen
- Langzame spraak
- Spierzwakte, spierklachten, spierpijn, stijfheid
- Pijn in gewrichten (gewrichtspijn)
- Hartklachten, lage hartslag
- Uitval van wenkbrauwen (vooral buitenste deel)
- Hese, krakende stem
- Gehoorproblemen, doofheid
- Oogklachten (komen heel soms voor)
- Carpale tunnelsyndroom (tintelingen in handen)
- Menstruatieklachten, heftige menstruatie, onregelmatige menstruatie
- Gevoel van brok in de keel hebben
Psychische en mentale symptomen van hypothyreoïdie kunnen zijn:
- Verminderde concentratie, concentratiestoornissen
- Geheugenproblemen, vergeetachtigheid
- Onhelder hoofd (brain fog, hersenmist)
- Emotionele instabiliteit, veel wisselende emoties
- Depressiviteit, stemmingswisselingen, somberheid
- Gevoel van burn-out hebben
- Angst en argwaan
- Agressie
- Laag zelfvertrouwen
Het is belangrijk om deze symptomen serieus te nemen en bij twijfel medische hulp te zoeken voor een diagnose en passende behandeling.
De psychische klachten die bij een langzaam werkende schildklier kunnen optreden, lijken op een burn-out en overwerkt zijn. Soms kunnen ze ook op een psychische aandoening lijken. Hierdoor stellen artsen soms de verkeerde diagnose. Men krijgt dan bijvoorbeeld de diagnose burn-out in plaats van hypothyreoïdie. Herken jij je hierin? Bespreek dit dan met je arts en deel eventueel deze blog met hem/haar ter onderbouwing.
Symptomen van hyperthyreoïdie (snelle schildklier)
Ook een te snelle schildklier kan zowel lichamelijke als psychische klachten veroorzaken.
Lichamelijke symptomen van hyperthyreoïdie kunnen zijn:
- Onverklaarbaar gewichtsverlies (afvallen) en moeite met aankomen
- Verhoogde eetlust
- Warmte-intolerantie, vaak warm hebben, klamme huid
- Overmatig en snel zweten
- Diarree, slappe ontlasting, vaak moeten poepen
- Hartklachten, verhoogde hartslag, hartkloppingen, onregelmatige hartslag, hartritmestoornissen, hartkramp in rust
- Trillende armen en handen (tremor), inwendig trillerig gevoel, beven
- Slaapproblemen
- Uitgeput zijn, vermoeidheid
- Spierzwakte
- Ontregelmatige menstruaties, onregelmatig ongesteld zijn
- Miskramen, onvruchtbaarheid
- Vergroting van de schildklier (struma), de schildklier is groter dan normaal
- Uitpuilende ogen die groter lijken dan normaal; ogen kunnen pijnlijk zijn en je kunt minder scherp zien; rode geïrriteerde ogen; gevoel van zandkorrels in ogen hebben (deze oogproblemen komen soms voor).
Psychische en mentale symptomen van hyperthyreoïdie kunnen zijn:
- Nervositeit, zenuwachtig gevoel, onrust, opgejaagd gevoel
- Ongeduldig zijn
- Emotionele instabiliteit, veel wisselende emoties
- Snel prikkelbaar en geïrriteerd zijn
- Snel denken en praten
- Gevoel van burn-out hebben
- Angst en argwaan
- Agressie
- Laag zelfvertrouwen
Het is belangrijk om deze symptomen serieus te nemen en bij twijfel medische hulp te zoeken voor een diagnose en passende behandeling.
De psychische en mentale klachten die bij een te snelle schildklierfunctie op kunnen treden, kunnen lijken op overspannen zijn, burn-out en psychiatrische aandoeningen. Daarom stellen artsen soms de verkeerde diagnose. Denk jij dat dit bij jou het geval is? Bespreek dit dan met je arts en deel eventueel deze blog met hem/haar ter onderbouwing.
Hoewel sommige symptomen overlappen tussen hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie, zijn er ook verschillen die kunnen helpen bij het stellen van een diagnose.
Oorzaken van schildklier klachten
Schildklier klachten door hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie kunnen verschillende oorzaken hebben.
Oorzaken van hypothyreoïdie (trage schildklier)
Een traag werkende schildklier kan door de volgende factoren worden veroorzaakt:
- De ziekte van Hashimoto: een auto-immuunziekte van de schildklier waarbij een chronische ontsteking van de schildklier ontstaat. Dit is in meer dan 90 procent van de gevallen de oorzaak van een te langzaam werkende schildklier. Klik hier om alles over de ziekte van Hashimoto te lezen.
- Zwangerschap (postpartum thyreoïditis)
- Medische behandeling (iatrogene hypothyreoïdie)
- Medicijnen: Lithium (bij depressie), Amiodaron (bij hartritmestoornissen), radioactief jodium (bij snelle schildklier, ziekte van Graves)
- Schildklieroperatie (gedeeltelijke of gehele verwijdering van de schildklier)
- Bestraling van de hals
- Virale infectie van de schildklier (ziekte van De Quervain)
- Aangeboren schildklierafwijking (congenitale hypothyreoïdie)
- Verstoorde werking van de hypofyse (secundaire hypothyreoïdie)
- Niet goed werkende hypothalamus (tertiaire hypothyreoïdie)
- Langdurig vasten en calorierestrictie (te weinig calorieën)
- Stress (remt TRH, TSH en omzetting van T4 naar T3)
- Chronisch alcoholgebruik (alcohol is giftig voor schildkliercellen)
Oorzaken van hyperthyreoïdie (snelle schildklier)
Een te snelle schildklier kan door de volgende factoren worden veroorzaakt:
- De ziekte van Graves: een auto-immuunziekte van de schildklier die meestal tot een te snelle schildklier leidt. Dit is de meest voorkomende oorzaak van een snel werkende schildklier. Klik hier voor meer informatie over de ziekte van Graves.
- Stille lymfocytaire thyreoïditis (auto-immuun)
- Nodulair struma (vergroting schildklier met knobbels)
- Toxisch adenoom (groep cellen van de schildklier groeit te snel)
- Virale infectie van de schildklier
- TSH-producerend hypofyseadenoom
- Zwangerschapsthyreotoxicose (tijdens 1e trimester zwangerschap)
- Medische behandeling: Lithium (bij depressie), Amiodaron (bij hartritmestoornissen), radioactief jodium (bij snelle schildklier, de ziekte van Graves)
Diagnose stellen: bloedonderzoek en lichamelijk onderzoek
Om een schildklierziekte te diagnosticeren, zijn er verschillende methoden die artsen kunnen gebruiken, zoals bloedonderzoek en lichamelijk onderzoek. Bloedonderzoeken zijn een definitieve manier om schildklierproblemen te diagnosticeren, omdat ze hormoonspiegels in het bloed meten en eventuele afwijkingen detecteren. Met deze testen kun je onderscheid maken tussen een traag werkende of te snel werkende schildklier. Ook kunnen bloedtesten helpen met het achterhalen van de oorzaak van schildklierproblemen.
Bloedtesten voor diagnose trage en snelle schildklier
Om inzichtelijk te krijgen of de schildklier te weinig of juist te veel schildklierhormonen aanmaakt, en of de de dosis schildkliermedicatie te laag of te hoog is, worden de volgende bloedwaarden gemeten:
- TSH: bij een traag werkende schildklier (of een te lage dosis medicijnen met schildklierhormonen) is de TSH-waarde te hoog, terwijl bij een te snel werkende schildklier (of een te hoge dosis medicijnen met schildklierhormonen) de TSH-waarde te laag is.
- FT4 (vrij T4): bij een traag werkende schildklier (of een te lage dosis medicijnen met schildklierhormonen) is de FT4-waarde te laag, terwijl bij een te snel werkende schildklier (of een te hoge dosis medicijnen met schildklierhormonen) de FT4-waarde te hoog is.
Bloedtesten voor diagnose de ziekte van Hashimoto en de ziekte van Graves
Om te bepalen of er sprake is van een auto-immuunziekte van de schildklier, zoals de ziekte van Hashimoto of de ziekte van Graves, worden de volgende bloedtesten gedaan in aanvulling op de TSH-waarde en FT4-waarde:
- Anti-TPO (TPOAb): Een verhoogde waarde kan een aanwijzing zijn voor de ziekte van Hashimoto. Daarnaast kan deze waarde ook bij Graves verhoogd zijn. Het verschil is dat een verhoogde anti-TPO waarde bij Hashimoto samengaat met een verhoogde TSH-waarde, terwijl het bij Graves meestal gepaard gaat met een verlaagde TSH-waarde.
- Anti-Tg (TGAb): Een verhoogde waarde kan een aanwijzing zijn voor de auto-immuunaandoening Hashimoto. Daarnaast kan deze waarde ook bij Graves verhoogd zijn. Het verschil is dat een verhoogde anti-Tg waarde bij Hashimoto samengaat met een verhoogde TSH-waarde, terwijl het bij Graves meestal gepaard gaat met een verlaagde TSH-waarde.
- TSH-R antistoffen: dit zijn antistoffen tegen de TSH-receptor. Een verhoging van deze antilichamen in het bloed zijn een aanwijzing voor de auto-immuunziekte Graves.
Lichamelijk onderzoek voor diagnostiek schildklierproblemen
Naast bloedonderzoek kan een arts ook een lichamelijk onderzoek uitvoeren om schildklierproblemen te diagnosticeren. Tijdens het fysieke onderzoek zal de arts je nek/hals controleren op vergrotingen of zwellingen en kan er ook een stethoscoop gebruikt worden om te luisteren naar eventuele afwijkingen in de schildklier.
Zowel bloedonderzoek als lichamelijk onderzoek spelen een cruciale rol bij de diagnose van schildklierproblemen.
Behandelingsopties voor schildklier klachten
De arts kan schildklierproblemen op verschillende manieren behandelen. De behandeling varieert afhankelijk van of er sprake is van hypothyreoïdie (traag werkende schildklier) of hyperthyreoïdie (te snelle schildklier). Ook is de behandeling afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
Behandeling traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)
Bij een traag werkende schildklier zal de arts meestal medicijnen met schildklierhormonen voorschrijven om het tekort aan schildklierhormonen in je bloed te compenseren. Vrijwel altijd schrijft de arts pillen of capsules met het synthetische schildklierhormoon T4 (levothyroxine) voor.
Als de klachten hierdoor niet verdwijnen, kan de arts een proefbehandeling met het synthetische schildklierhormoon T3 (liothyronine, merknaam Cytomel) voorschrijven. Ook bij een te lage T3 of FT3 waarde in het bloed kan de arts T3-medicatie voorschrijven. Hoewel er nog geen sterk wetenschappelijk bewijs is voor de meerwaarde van T3-medicatie, zeggen sommige schildklierpatiënten dat zij zich er beter door voelen.
Verder schrijven sommige artsen natuurlijk schildklierhormoon voor. Dit is een schildklierextract van een dierlijke schildklier en bevat een combinatie van T4 en T3 schildklierhormonen. Sommige schildklierpatiënten vragen hierom als hun klachten niet verdwijnen door de synthetische schildklierhormonen. Een deel zegt er baat bij te hebben.
Behandeling snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie)
Bij een te snelle schildklierfunctie, kan de arts verschillende behandelingen voorschrijven:
- Schildklierremmende medicatie: medicijnen die de werking van de schildklier remmen, waardoor de hoeveelheid van schildklierhormonen in het bloed daalt. Vaak worden deze in combinatie met levothyroxine voorgeschreven (block-and-replace behandeling). Soms wordt alleen een lage dosis schildklierremmende medicijnen voorgeschreven (titratie behandeling).
- Radioactieve jodiumtherapie: bij deze behandeling wordt een pil of vloeistof met een kleine hoeveelheid radioactief jodium toegediend. Dit resulteert in de vernietiging van schildkliercellen die overtollig schildklierhormoon produceren. Het schakelt de schildklier gedeeltelijk uit, waardoor hij minder schildklierhormonen produceert en de hoeveelheid hormonen in het bloed daalt.
- Chirurgie: gedeeltelijke of gehele verwijdering van de schildklier middels een schildklieroperatie.
Chirurgie als behandeling bij schildklierproblemen
Chirurgie kan ook ingezet worden voor het verwijderen van een deel of de gehele schildklier bij gevallen van schildklierkanker, struma of andere schildklieraandoeningen.
Voeding: invloed op schildklier klachten
Voeding en levensstijl spelen een belangrijke rol bij schildklier klachten. Allereerst zijn er voldoende voedingsstoffen nodig voor een goede werking van de schildklier.
Voedingsstoffen die de schildklier nodig heeft zijn onder andere:
- Tyrosine (specifiek eiwitdeeltje)
- Jodium (let op: zowel een tekort als een overschot kunnen schildklierproblemen veroorzaken)
- IJzer
- Selenium
- Zink
Bij mensen die klachten houden ondanks het gebruik van schildkliermedicatie, spelen voedingstekorten en voedselovergevoeligheden vaak een rol.
Veel schildklierpatiënten hebben een tekort aan:
Deze voedingstekorten kunnen uiteenlopende klachten veroorzaken.
Veel schildklierpatiënten krijgen klachten door de volgende voeding en dranken:
- Alcohol
- Suikerrijke producten
- Gluten, waaronder brood, beschuit, crackers, ontbijtgranen, pannenkoeken, pizza en pasta
- Zuivel, waaronder melk, kefir, yoghurt, kwark en kaas
Voedselovergevoeligheden die soms voorkomen bij schildklierpatiënten:
- Nachtschades, waaronder aardappelen, tomaten, paprika, aubergine en chilipepers
- Glutenvrije granen en pseudogranen, waaronder boekweit en quinoa
- Peulvruchten, waaronder soja
- Eieren
- Koffie
- Chocola
- Noten
De beste manier om voedselovergevoeligheden te achterhalen is een eliminatie-provocatie dieet. Het auto-immuun paleodieet (AIP dieet) is een voorbeeld van een uitgebreid eliminatie-provocatie dieet waar veel schildklierpatiënten hun klachten mee hebben verminderd.
Magnesium supplement tegen spierklachten, vermoeidheid en slaapproblemen
Veel schildklierpatiënten geven aan dat magnesium supplementen zorgen voor een vermindering van spierklachten, vermoeidheid en slaapproblemen.
Leefstijl: invloed op schildklier klachten
Levensstijlfactoren zoals stress, slaapgebrek of slechte slaapkwaliteit, te weinig of juist overmatige beweging en roken kunnen ook de schildklierfunctie beïnvloeden en klachten veroorzaken. Door gezonde gewoonten aan te nemen, zoals voldoende slaap krijgen, stress verminderen, voldoende bewegen en niet (mee)roken, kan de schildklierfunctie positief beïnvloed worden en kunnen klachten afnemen.
Schildklier klachten en zwangerschap
Schildklierproblemen kunnen een grote impact hebben op de zwangerschap. Zo is een verhoogde waarde van TPO-antistoffen in verband gebracht met een verhoogd risico op problemen tijdens de zwangerschap. Daarnaast is hypothyreoïdie in verband gebracht met een verstoorde menstruatiecyclus en verminderde vruchtbaarheid.
Aan de andere kant is hyperthyreoïdie in verband gebracht met hyperemesis gravidarum (ernstige misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap). Zowel hypothyreoïdie als hyperthyreoïdie tijdens de zwangerschap kunnen schadelijk zijn voor de foetus.
Voor het welzijn van zowel de moeder als de baby is het essentieel om normale schildklierhormoonspiegels te handhaven tijdens de zwangerschap. Dit kan de kans op miskraam, vroeggeboorte en andere complicaties helpen verminderen. Laat daarom regelmatig je schildklierwaarden (TSH en FT4) meten.
Let op: tijdens de zwangerschap heeft de moeder 25-50 procent meer schildklierhormonen nodig voor een goede ontwikkeling van de foetus. Bij mensen die op advies van de arts schildklierhormonen slikken, moet de dosis van het medicijn verhoogt worden. Raadpleeg hiervoor de arts.
Meer informatie
In mijn schildklierworkshop leer je alles wat je over je schildklier moet weten. Je leert je schildklier(waarden) begrijpen en ontdekt hoe je klachten kunt verminderen.
Workshop Schildklierklachten Verminderen
Betaal in 3 termijnen van €32,33